A co jeśli powiedziałbym Państwu, że istnieją źródła dochodów nieobjęte składką zdrowotną czy innymi ubezpieczeniami społecznymi?
Być może uznaliby mnie Państwo za kłamcę lub uznali, że jest to związane z wyprowadzką na Cypr, Maltę czy do jakiegoś egzotycznego kraju. Nic bardziej mylnego. Ustawodawca, projektując nasz krajowy system podatkowy, pozostawił kilka źródeł przychodów poza szponami ZUS-u. Niniejszy artykuł poświęcę charakterystyce niektórych z nich.
Działasz kreatywnie i chcesz uniknąć ZUS-u? – zastanów się nad umową o dzieło
Umowa o dzieło to umowa rezultatu, tutaj liczy się efekt naszego działania, a nie samo działanie.
Czym jest wskazane dzieło? Wykonawca dzieła zobowiązany do wykonania przedmiotu zamówienia. Dzieło może być zarówno materialne, jak i niematerialne. Najczęściej dziełem będzie obraz, projekt architektoniczny czy program komputerowy. Stąd są one najbardziej popularne w branżach kreatywnych. Podkreślić jednak należy, że ważny jest tutaj osiągnięty rezultat, tym samym umowy o dzieło stosować można również w innych branżach. Więcej na temat charakterystyki umowy o dzieło mogą Państwo przeczytać w artykule – Umowa o dzieło jako ucieczka przed składkami – praktyczne wskazówki
Można powiedzieć, że umowy o dzieło spędzają sen z oczu urzędników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jest tak, ponieważ Ustawodawca zdecydował się, że osoby, które wykonują swoje usługi w oparciu o właśnie umowy o dzieło nie będą musiały opłacać ani ubezpieczeń społecznych, ani ubezpieczeń zdrowotnych. Z racji braku oskładkowania, urzędnicy ZUS-u często na siłę, próbują przekwalifikować umowy o dzieła na umowy zlecenia, bądź działalność gospodarczą. Nastawienie umowy na czynność, a nie na przedmiot zamówienia może skutkować ZUS-em.
Jeżeli umowa o dzieło skupia się na tym jak ma być wykonane dzieło albo brakuje w niej określonego rezultatu, ZUS podważa naszą umowę i obciąży nas składkami na ubezpieczenie społecznie i zdrowotne.
Drugim argumentem, który przedstawia ZUS osobom działającym w oparciu o umowy o dzieło jest fakt powtarzalności wykonywania dzieła. ZUS uważa, że jeżeli wykonamy dzieło więcej niż raz dla tego samego zamawiającego, na pewno będziemy już mówić tutaj o zleceniu, a tym samym o pełnym oskładkowaniu. Podkreślić tutaj należy, że przepisy regulujące umowę o dzieło zupełnie nie odnoszą się do kwestii powtarzalności i powyższa kwestia jest przedmiotem sporów sądowym między podatnikami a ZUS-em.
Ryzyko związane z ozusowaniem umowy o dzieło potęguje konieczność zgłaszania umów o dzieło przez podmioty, które owe dzieło zamówiły, w ściśle określonych prawem przypadkach np. do zgłaszania umów o dzieło zobowiązani są płatnicy składek. Zgłoszenia dokonać należy w ciągu 7 dni od zgłoszenia zawarcia umowy o dzieło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Spółka z o.o. – idealne rozwiązanie, aby zapomnieć o ZUS-ie.
Poniekąd jest to prawda. Jeżeli jesteśmy wspólnikiem wieloosobowej spółki z o.o. lub członkiem zarządu niepobierającym wynagrodzenia możemy zapomnieć o ubezpieczeniach społecznych i zdrowotnych. W innym przypadku sytuacja nie jest już tak oczywista.
Do końca zeszłego roku, wypłata wynagrodzenia członka zarządu skutkowała jedynie zapłaceniem podatku na zasadach ogólnych. Nowy Ład zmienił ten stan rzeczy. Każda osoba, która zdecyduje się na wypłatę wynagrodzenia członka zarządu, zobligowana będzie do zapłaty 9% składki zdrowotnej. Czy jest jakiś sposób na wypłatę wynagrodzenia bez składki zdrowotnej?
Jeżeli mówimy o członkach zarządu, nie ma takiej opcji. Przepisy jasno precyzują, że wszystkie osoby wykonujące swoje czynności z tytułu powołania podlegają pod składkę zdrowotną. Inaczej sytuacja wyglądać może w przypadku, w którym członek zarządu będący jednocześnie wspólnikiem. Może on zaprzestać wypłaty wynagrodzenia z tytułu bycia członkiem zarządu, a przemyśleć wypłatę wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi.
“Jak to wspólnikowi? Słyszałem, że jako wspólnik nie mogę nic robić w spółce”
Wspólnik spółki z o.o. może zostać zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych w umowie spółki. Obowiązek ten może zostać unormowany zarówno w pierwotnej umowie spółki jak i w drodze jej zmiany. Należy wskazać tutaj, że umowa musi jasno i szczegółowo precyzować rodzaj i zakres takich świadczeń.
Przychód, który otrzyma wspólnik z tytułu takiego rodzaju świadczeń, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, klasyfikowany jest on jako przychód z tzw. innych źródeł. Z perspektywy ubezpieczeń najważniejsze jest to, że wynagrodzenie to nie jest objęte obowiązkową składką zdrowotną, jak i ubezpieczeniami społecznymi. Warte zauważenia jest, że poszczególni wspólnicy mogą zostać zobowiązani w umowie spółki do takich samych lub różnych rodzajów świadczeń niepieniężnych, ponadto nawet jeżeli są to te same świadczenia, umowa może różnicować ich zakres oraz terminy wykonania.
Jakie czynności można wykonywać w ramach powtarzalnych świadczeń niepieniężnych?
W orzecznictwie oraz komentarzach wskazuje się, że czynnościami wykonywanymi, do których może zobowiązać spółki: dostarczanie przez wspólnika spółce prowadzącej działalność produkcyjną surowców potrzebnych do tej produkcji (np. chmielu, ziemniaków, buraków, drewna), dostarczanie produktów czy materiałów potrzebnych do działalności spółki (np. węgla), okresowe udostępnianie spółce maszyn lub urządzeń, potrzebnych w działalności spółki, okresowe udostępnianie pomieszczeń, w szczególności w celu przechowania produktów, świadczenie okresowo usług w postaci dokonywania pewnych czynności w spółce, na przykład kontrolowania księgowości, konserwacji sieci komputerowej.
Podkreślenia wymaga również fakt, że powtarzalne świadczenia niepieniężne poza spółką z o.o. wykonywać może także akcjonariusz spółki akcyjnej oraz spółki komandytowo-akcyjnej.
Czy istnieje możliwość uniknięcia ZUS-u i składki zdrowotnej prowadząc inną spółkę niż spółkę z o.o.?
Tak, taką możliwość mają wspólnicy prowadzący spółkę komandytową bądź spółkę komandytowo-akcyjną. Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, że umowa spółki komandytowej może przewidywać, że za czynności zarządzania majątkiem spółki, personelem, jej reprezentacje, nadzorowanie działalności itp. wspólnikowi może przysługiwać dodatkowe wynagrodzenie. Wynagrodzenie to jest niezależne od wynagrodzenia z tytułu udziału w zysku. Więcej na temat roli komplementariusza oraz zagadnień związanych ze spółką komandytowo-akcyjną mogą Państwo przeczytać w artykule: Nowszy wariant Polskiego Ładu a Spółka Komandytowo-Akcyjna
Wynagrodzenie to podobnie jak powtarzalne świadczenia niepieniężne stanowi przychód z tytułu innych źródeł i jest opodatkowane na zasadach skali podatkowej.
Z perspektywy ZUS-u, pomimo obarczenia samych wspólników ubezpieczeniami społecznymi oraz ubezpieczeniami zdrowotnymi, przepisy nie precyzują, aby wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki podlega obowiązkowo pod ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
