SA w Kaliszu zmienił negatywną decyzję ZUSu w sprawie konieczności opłacania składek społecznych od wynagrodzenia wspólników za powtarzające się świadczenia niepieniężne.

Wniosek o interpretację indywidualną – od tego się zaczęło

Wnioskodawcą była spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której wspólnicy planowali na mocy umowy spółki zobligować się do wykonywania na rzecz spółki powtarzalnych świadczeń niepieniężnych, o których mowa w art. 176 k.s.h. Pomiędzy nimi, a spółką nie były zawierane żadne dodatkowe umowy, takie jak umowy o pracę, umowy agencyjne, czy umowy zlecenia.

We wniosku zadano pytanie czy od wynagrodzenia wypłacanego wspólnikom z tytułu wykonywanych przez nich powtarzalnych świadczeń niepieniężnych, spółka – jako płatnik – będzie posiadała obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.

Wskazano również, że zdaniem wnioskodawcy taki obowiązek nie powstanie, gdyż przepisy Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazujące katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzalne świadczenia niepieniężne, w rozumieniu art. 176 k.s.h. wyłącznie na podstawie umowy spółki.

W odpowiedzi na wniosek, ZUS wezwał wnioskodawcę do wskazania czy owe świadczenia będą miały charakter periodyczny (okresowy), czy też będą miały charakter ciągły lub stały. Dodatkowo poprosił o wskazanie rodzaju i zakresu tych świadczeń.

Wnioskodawca wskazał jednoznacznie, że świadczenia będą miały charakter okresowy, gdyż jest to wymagalne, aby spełniały warunek powtarzalności, o którym mowa w omawianym przepisie k.s.h.. Dodatkowo podkreślono, że będą one realizowane w określonym przedziale czasowym, tj. w konkretne dni, które zostaną oznaczone bezpośrednio w umowie spółki. Wskazano także katalog tych świadczeń.

Organ wydał decyzję…

Organ oczywiście wskazał w decyzji, że stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

W ostatnim czasie takie decyzje są niestety bardzo popularne. Wskazał przy tym, że świadczenia, o których mowa we wniosku są świadczeniami o charakterze ciągłym, stałym, a więc takim, który nie mieści się w dyspozycji art. 176 k.s.h. Ponadto zakres i rodzaj prac, do których zobowiązani zostaną wspólnicy w połączeniu z przedmiotem działalności spółki wskazują, iż obowiązki wspólników są zadaniami o charakterze usługowym. Stanowią zatem obowiązki charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług. Zdaniem Organu, wnioskodawca zmierzał do posłużenia się regulacją art. 176 k.s.h. do stworzenia mechanizmu wynagradzania wspólnika w sposób niezgodny z celem tej instytucji, gdyż wspólnicy będą świadczyli usługi charakterystyczne dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych, za które wynagrodzenie stanowi podstawę do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Nie daliśmy za wygraną

Złożyliśmy odwołanie do Sądu Okręgowego w Kaliszu od tej jakże nietrafnej decyzji. Wskutek odwołania SO zmienił zaskarżoną decyzję ZUS w ten sposób, że uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w przedmiocie braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczonym społecznym i braku obowiązku opłacania tych składek od wynagrodzenia wypłacanego wspólnikom w oparciu o art. 176 k.s.h.

Sąd wskazał równocześnie, że ocenie nie podlega charakter czynności, a przede wszystkim to, kto i na jakich warunkach ma je realizować. „Czynności wskazane we wniosku -gdyby realizowały je osoby spoza grona wspólników – mogłyby być realizowane w ramach stosunku pracy lub w oparciu o umowę cywilnoprawną o świadczenie usług. Inaczej rzecz się ma w odniesieniu do wspólników, którzy nie będą wykonywać wskazanych zadań w sposób ciągły, tylko powtarzający się i nie będzie z nimi zawarta umowa o pracę ani inna. Będą wykonywać te czynności jako powtarzające się świadczenie niepieniężne. Wykonywanie tego typu aktywności nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi”.

Sąd odwołał się również do wyroku Sądu Najwyższego w sprawie IUK 575/16:

„relacje zachodzące między nim [wspólnikiem] a spółką mają charakter korporacyjny , także gdy dotyczą zobowiązania wspólnika do oznaczonych w umowie spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem (art.176 k.s.h.). Sąd Najwyższy zwrócił przy tym uwagę, że wspólnik , który jest w stanie podołać obowiązkom świadczenia pracy na rzecz spółki nie może być zmuszony do zatrudnienia przy tej pracy innej osoby , jeżeli woli takie obowiązki wykonywać osobiście. Skoro zatem w interesie spółki i wspólników jest by nie angażować osób do wykonywania zadań jakie świadczyć będą wspólnicy, to nie może być to interpretowane na jej niekorzyść”.

ZUS się nie poddał – czy słusznie?

Organ stał twardo na swoim stanowisku – na skutek otrzymanego uzasadnienia wyroku złożył apelację do Sądu Apelacyjnego w Łodzi, gdzie podtrzymywał swoją dotychczasową argumentację wykazując, że wskazane przez wnioskodawcę świadczenia mają charakter usług i nie wpisują się w dyspozycję art. 176 k.s.h.

Sąd Apelacyjny w Łodzi uznał apelację za bezzasadną i ją oddalił, tym samym podtrzymał stanowisko sądu pierwszej instancji. Wskazał przy tym, że: „Organ rentowy zdaje się nie dostrzegać, że w ramach interpretacji indywidualnej nie rozstrzyga o tym, czy w ramach art. 176 k.s.h. wspólnicy spółki mogą realizować świadczenia niepieniężne wyszczególnione w umowie spółki i nie odnosi się do ważności oraz poprawności tejże umowy. Przedmiotem interpretacji indywidualnej jest wyłącznie potwierdzenie, że wykonywanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych, o których mowa w ww. art. 176 k.s.h. nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.(…) Za Sądem Okręgowym powtórzyć należy, że katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym określono w art. 6 ustawy systemowej. Katalog ten nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 k.s.h. wyłącznie na podstawie umowy spółki. W konsekwencji samo wykonywanie przez te osoby świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, tym samym wypłacane w oparciu o art. 176 k.s.h. wynagrodzenie nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne”.

Czy korzystny wyrok zmieni podejście ZUSu do powtarzających się świadczeń niepieniężnych?

Niestety odpowiedź na to pytanie na ten moment wydaje się być przecząca, ZUS nadal wydaje decyzje, w których twierdzi, że przedstawiane przez wnioskodawców świadczenia nie mają charakteru pieniężnego, a usługowy, więc należy od wypłaconego za nie wynagrodzenia opłacać składki.

Niemniej wyrok ten daje nadzieje na zmianę podejścia ZUSu, który obecnie w niektórych interpretacjach wskazuje nawet, że PŚNy to instytucja wymarła. Morał jest jeden, nie należy się poddawać i trzeba walczyć o swoje, tym samym poszerzając orzecznictwo sądów, które dają aprobatę naszemu stanowisku. Bezsprzecznie jest ono zgodne z przepisami Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Kodeksem spółek handlowych, a ZUS nie powinien interpretować ich rozszerzająco, tym samym przyznając sobie uprawnienia, których nie posiada.