Istota zwolnienia dla młodych
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są przychody:
- z szeroko rozumianego stosunku pracy,
- z tytułu umów zlecenia,
- z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej,
- z tytułu odbywania stażu uczniowskiego,
- z zasiłków macierzyńskich (od 1 lipc b.r.).
Należy zwrócić uwagę, że jedynie wynagrodzenie otrzymane przez podatnika do dnia ukończenia 26. roku życia może korzystać z ulgi. Zwolnione spod opodatkowania są przychody do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł.
Więcej na temat ulgi dla młodych można przeczytać w jednym z wcześniejszych artykułów na naszym blogu, do którego niniejszym odsyłam.
Być prezesem – ale jak?
Członkowie zarządów spółek kapitałowych mogą wykonywać swoją funkcję na podstawie różnych stosunków prawnych. W praktyce gospodarczej przyjęło się, że może być to odpowiednio umowa o pracę, umowa zlecenia, kontrakt menedżerski czy wyłącznie akt powołania. Jak nie trudno dostrzec, dana forma zatrudnienia będzie wywoływać określone skutki finansowe na gruncie podatkowo-składkowym.
Osoby, wchodzące w skład organów osób prawnych, mogą zostać zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Oczywiście, należy pamiętać o zachowaniu charakterystycznych cech tego stosunku prawnego, w szczególności podporządkowania. Na wspomniane zagadnienie powinni zwrócić uwagę większościowy wspólnicy, pełniący przy okazji funkcję członka zarządu. Dochody z tytułu umowy o pracę są objęte ulgą dla młodych. Jednak opcja ta nie jest w pełni korzystna, ze względu na pełne oskładkowanie otrzymywanego wynagrodzenia.
Członek zarządu może współpracować ze spółką na podstawie umowy zlecenie. W takim przypadku sytuacja podatkowo-ubezpieczeniowa zasadniczo nie różni się od zwykłego zleceniobiorcy. Z reguły wynagrodzenie ze stosunku zlecenia może korzystać z ulgi dla młodych. Dodatkowo zleceniobiorcy mogą nie opłacać składek ubezpieczeniowych, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.
Spółka może też zawrzeć z członkiem organu wykonawczego tzw. kontrakt menedżerski. Umowa ta nie została uregulowana w materii ustawowej. W praktyce istota tego stosunku prawnego sprowadza się do zarządzania przedsiębiorstwa. Wynagrodzenie za wspomniane czynności nie uprawnia do skorzystania ze zwolnienia dla młodych. Pod względem podatkowym i składkowym nie jest to rozwiązanie optymalne. Po pierwsze dochody z tytułu kontraktu menedżerskiego nie mogą być opodatkowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Po drugie na gruncie ubezpieczeń społecznych menedżerzy są traktowani tak jak zleceniobiorcy.
Funkcje w zarządzie można pełnić też wyłącznie na podstawie aktu powołania. W takim przypadku między stronami nie zostaje zawarta żadna umowa. Wynagrodzenie z tego tytułu nie wchodzi w zakres przedmiotowego zwolnienia. W obecnym stanie prawnym powołanie nadal nie jest podstawą do ubezpieczenia społecznego, jednakże od wypłaconej pensji należy już pobrać 9% składkę zdrowotną.
Zarząd, który zarządza – czyli o źródłach przychodu
Na tle przedstawionych stosunków prawnych, pewnych problemów może nastręczać ustalenie, czy wynagrodzenia otrzymywane przez członka zarządu należy zakwalifikować do przychodów z tytułu zlecenia, czy umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem.
Treść art. 13 pkt 9 ustawy o PIT jest kategoryczna. Wspomniany przepis zrównuje wynagrodzenie uzyskiwane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich (w tym stosunków o podobnym charakterze) z przychodami otrzymywanymi przez osoby należące do składu zarządów (akt powołania).
Tym samym, jeżeli zakres obowiązków zleceniobiorcy będzie obejmował czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to wynagrodzenie z tego tytułu na gruncie podatkowym będzie traktowane jako przychód z kontraktu menedżerskiego. W związku z tym nie będzie możliwe skorzystanie ze zwolnienia podatkowego dla młodych.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że członek zarządu uprawniony jest do prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania. Wskazane prawa korporacyjne ze swej istoty odnoszą się do wewnętrznej sfery funkcjonowania spółki, przez co mieszczą się w nich czynności polegające na zarządzaniu przedsiębiorstwem.
Powstaje zatem pytanie, czy członek zarządu ma możliwość opodatkowania swojego wynagrodzenie na zasadach umowy zlecenie? Wydaje się być to nadal możliwe, aczkolwiek wymagałoby to wewnętrznego podziału kompetencji pomiędzy poszczególnych członków zarządu. W takim wypadku osoby, którym nie przypisano sfer działalności związanych z zarządzaniem, mogą skutecznie zawrzeć umowę zlecenia.
My tu gadu-gadu, ale co na to urząd?
Pewnych wskazówek dostarczyć może nam interpretacja z dnia 20 listopada 2019 r. o znaku 0114-KDIP3-1.4011.451.2019.4.LZ wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Wnioskodawca we wniosku wskazał, że jest wspólnikiem i członkiem zarządu sp. z o. o. Z tytułu aktu powołania nie pobierał on wynagrodzenia. Obok tej funkcji podatnik miał zawartą umowę zlecenie na usługi informatyczne.
Co prawda, w zdarzeniu interpretacyjny sam Wnioskodawca wskazał, że umowa ta nie ma charakteru kontraktu menedżerskiego. Pomimo tego, z uzasadnienia możemy wywnioskować, iż warunkiem do skorzystania z preferencji jest to, aby przedmiotem umowy zlecenia nie było zarządzanie przedsiębiorstwem.
“W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca wskazał, że umowa zlecenia nie będzie miała charakteru umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem, kontraktu menadżerskiego lub umowy o podobnym charakterze, nie zostanie zawarta w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej umowa oraz będzie dotyczyć się usług związanych z działalnością Spółki. Wobec powyższego przychody te należy zakwalifikować do kategorii przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa i przedstawione we wniosku oraz jego uzupełnieniu zdarzenie przyszłe dochody otrzymywane przez Wnioskodawcę z tytułu zawartej ze Spółką umowy zlecenia dotyczącej usług związanych z działalnością Spółki, tj. działalnością związaną z oprogramowaniem, korzystać będą ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”
To można czy nie można – praktyczne podsumowanie
W celu skorzystania ze zwolnienia dla młodych, w wyniku współpracy z prowadzoną spółką, najbezpieczniejszą opcją jest zawarcie umowy o pracę. Natomiast korzyści podatkowo-składkowe mogą zostać zmaksymalizowane poprzez stosunek zlecenia. W takim wypadku istotny jest przedmiot umowy. Wątpliwości nie powinny budzić czynności bezpośrednio związane z działalnością operacyjną spółki.
W przypadku pełnienia swojej funkcji na podstawie umowy zlecenia należy mieć na uwadze zakres obowiązków. Przy zarządach wieloosobowych decydujące znaczenie będą miały wewnętrzne uchwały dotyczące podziału kompetencji.
Sprawa bardziej komplikuje się przy jednoosobowych zarządach, gdyż nie jesteśmy w stanie dokonać podziału obowiązków. W takiej sytuacji pożądane byłoby zatrudnienie osoby trzeciej do wykonywania czynności związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem.
Każdorazowo powyższe ryzyka fiskalne można zabezpieczyć poprzez uzyskanie własnej indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.
