Czym jest działalność gospodarcza?
Definicję działalności gospodarczej możemy znaleźć w kilku ustawach, dziś skupimy się na tej, zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Konieczna, w kontekście działalności gospodarczej, jest również analiza przepisu, który wskazuje co taką działalnością nie jest: za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
- są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności,
- wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego, związanego z prowadzoną działalnością.
Warunkiem rozpoznania przychodów sportowca, jako przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej jest wykazanie, że jego aktywność spełnienia przesłanki wymienione w art. 5a pkt 6 ustawy PIT, przy jednoczesnym braku cech wskazanych w art. 5b ustawy.
Z obu tych definicji możemy wyłonić kryteria, które będziemy analizować w kontekście kwalifikacji wykonywania działalności gospodarczej, czyli:
- zawodowy charakter,
- zorganizowanie,
- stałość prowadzenia,
- odpowiedzialność za rezultat czynności,
- kierownictwo,
- ryzyko gospodarcze.
Jak rozumieć kryteria działalności w kontekście sportowców?
Odnosząc kryteria działalności gospodarczej do sportowców, określając ryzyko, należy wziąć pod uwagę czy sportowiec sam ponosi ryzyko, czy ryzyko za sportowca ponosi klub.
Samodzielność działalności w ramach struktury organizacyjnej klubu czy indywidualna organizacja przez sportowca, np. ponoszenie kosztów dot. zapewnienia kapitału, lokalu, sprzętu, technologii, działań marketingowych, zatrudniania pracowników.
Kierownictwo, czyli czy sportowiec działa w sposób podporządkowany co do miejsca, czasu i rodzaju czynności.
Stałość, czyli okazjonalny czy stały charakter.
Co mówią sądy? Czasami pozytywnie
Sąd w jednej ze spraw uznał, że aktywność zawodników jak i trenerów spełnia przesłanki działalności gospodarczej, gdy prowadzący działalność zawodnicy i trenerzy prowadzą ją we własnym imieniu i to w sposób zorganizowany. Przede wszystkim zawodnicy i trenerzy zarejestrowali działalność, zorganizowali swoją siedzibę, podpisali umowy z obsługą księgową, zaopatrywali się na własny koszt w odżywki, stroje sportowe i sprzęt treningowy. Działalność ta miała charakter stały, powtarzalny, wykonywana była na własny rachunek oraz przyświecał jej cel zarobkowy, którego widocznym efektem było osiągnięcie zysków. Wymóg prowadzenia działalności w sposób zorganizowany w niniejszej sprawie, również został spełniony. Jednocześnie działalność zawodników i sportowców nie wypełniała łącznie wszystkich przesłanek negatywnych, określonych w art. 5b u.p.d.o.f. Zawodnik i trener ponosili odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat swoich czynności oraz ich wykonywanie. W umowach były wskazane zapisy, że za nieosiągnięcie wyniku sportowego, stronie przysługiwało prawo do obniżenia wynagrodzenia należnego zawodnikowi lub trenerowi, natomiast za odniesienie sukcesu, osoby te mogły liczyć na zapłatę premii. Dodatkowo za nieodpowiednie zachowanie, zawodnik lub trener mogli ponieść karę finansową. W związku z powyższym, ponosili oni ryzyko gospodarcze podejmowanych przez nich zachowań. Ponadto, na przeszkodzie do zakwalifikowania przychodów z tego rodzaju usług do przychodów z działalności gospodarczej (a nie do działalności wykonywanej osobiście), nie stała wbrew temu co twierdzą organy podatkowe, okoliczność, iż zawodnik musi osobiście wykonać przynależne mu czynności i to jego indywidualne cechy i umiejętności, kwalifikują go do ich wykonania.
A czasami negatywnie
W innym przypadku sąd stwierdził, że odpowiedzialność wobec osób trzecich z tytułu wykonywania czynności wynikających z umów, zawartych przez skarżącego z klubami sportowymi, ponosiły kluby sportowe, a nie skarżący. Wykonywanie działalności przez skarżącego nie powodowało dla niego żadnego ryzyka ekonomicznego – w umowach była określona stała wysokość jego wynagrodzenia, które w wymienionych tylko przypadkach mogło ulec obniżeniu. Działalność skarżącego była w pełni zorganizowana przez kluby sportowe, to one zapewniały kadrę szkoleniową, warunki treningów, opiekę lekarską i rehabilitacyjną, sprzęt do ćwiczeń, odzież, warunki bytowe w trakcie treningów i wyjazdów oraz organizowały kalendarz imprez sportowych. To powinno zatem stanowić argument o uznaniu czynności wykonywanych przez skarżącego za te, o których mowa w art. 13 pkt 2 u.p.d.o.f. i kwalifikacji ich do przychodu art. 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f.
Podsumowując, o tym czy sportowiec prowadzi działalność gospodarczą, decyduje wiele przesłanek. Można uznać, że sportowiec jest przedsiębiorcą, gdy nie działa pod kierownictwem, ponosi ryzyko i odpowiedzialność za osiągane wyniki, a działalność ma charakter stały.
