Otrzymujesz zawiadomienie – co dalej?
Bardzo często informacja dotycząca zakresu kontroli jest wskazana w sposób lakoniczny, przykładowo: prawidłowość rozliczenia podatku VAT za lata 2020 – 2021. W takiej sytuacji trudno określić nam jej szczegółowy przedmiot.
Dopiero podczas składania zeznań czy otrzymywania wezwań do złożenia pisemnych wyjaśnień możemy, w przybliżeniu, stwierdzić gdzie organ widzi problem.
Co można robić w trakcie?
Zasadniczo kontrolowany jest uprawniony do czynnego udziału w kontroli podatkowej. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby kontrolowany z własnej inicjatywy składał wyjaśnienia czy oświadczenia, w których może wskazać swoje bieżące stanowisko dotyczące działań organu, jeszcze przed otrzymaniem protokołu kontroli.
Oczywiście w toku kontroli również Organ ma katalog uprawnień, z których może korzystać w toku kontroli (np. przesłuchanie świadków i kontrolowanego, wstęp do lokali, budynków czy przeprowadzenie oględzin). W przypadku braku współpracy, organ może nałożyć na kontrolowanego karę porządkową do wysokości 3 700 złotych. Natomiast w przypadku utrudniania kontroli podatkowej należy mieć na uwadze art. 83 k.k.s., który stanowi, iż “Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej, audytu lub czynności audytowych, lub dokonania nabycia sprawdzającego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.”
W związku z tym, na pytanie czy muszę im odpowiadać, wydawać dokumenty i do nich jeździć? odpowiedź jest twierdząca.
Protokół kontroli – walczymy czy przyznajemy rację?
Zdarzają się, niestety, sytuacje, w których ustalenia wynikające z protokołu kontroli są w całości lub części zasadne. Przykładowo: dwukrotnie odliczyliśmy VAT z jednej faktury, nie wykazaliśmy VATu należnego z tytułu konkretnej transakcji, uwzględniliśmy w kosztach wydatki o charakterze prywatnym i odliczyliśmy od nich VAT (np. remont domu). W takich sytuacjach wdawanie się w spór nie ma zupełnie żadnego sensu – szansa na wygranie sprawy jest praktycznie żadna i złożenie korekty deklaracji oraz zapłata w związku z tym podatku wraz z odsetkami jest jedynym racjonalnym wyjściem (można ewentualnie spróbować połączyć te czynności z wnioskiem o rozłożenie zobowiązania na raty).
Natomiast w sytuacjach niejednoznacznych, które budzą wątpliwości, w szczególności, w których orzecznictwo w danej sprawie nie jest ugruntowane lub organ jawnie kwestionuje prawidłowość rozliczeń w sposób oczywisty zgodnych z prawem, należy wnieść zastrzeżenia do protokołu i nie składać korekty deklaracji.
Przykład bardzo jaskrawy: programista prowadzący działalność gospodarczą kupił komputer, który służy mu do prowadzenia działalności. Organ kwestionuje możliwość uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów laptopa.
Oczywiście, w takiej sytuacji w żadnym wypadku nie należy zgadzać się z ustaleniami z protokołu kontroli.
Przykład mniej oczywisty: przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą związaną z handlem elektroniką. Nabył od kontrahenta 30 telefonów komórkowych, od nabycia odliczył VAT. Okazało się, że kontrahent brał udział w tzw. karuzeli podatkowej, a VAT został wyłudzony na wcześniejszych etapach łańcucha min. z tytułu obrotu przedmiotowymi telefonami. Przed nabyciem telefonów nasz przedsiębiorca zweryfikował kontrahenta na tzw. białej liście, był osobiście w jego siedzibie, widział magazyny, w których składowane są towary. Kontrahent miał stronę internetową oraz wiele pozytywnych ocen dotyczących jego działalności. Z przedsiębiorcą kontaktowały się również osoby wskazane w KRS jako uprawnione do reprezentacji.
Po przeprowadzonej kontroli Organ zakwestionował prawo do odliczenia VATu z uwagi na brak zachowania należytej staranności i nabycie telefonów od kontrahenta nierzetelnego.
W tym przypadku również nie należy zgadzać się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli i należy złożyć od nich zastrzeżenia, z uwagi na fakt, że w orzecznictwie czynności, które podjął nasz przykładowy przedsiębiorca, uznawane są za wystarczające w zakresie zachowania należytej staranności.
Przykład oczywisty, w którym należałoby złożyć korektę deklaracji i zapłacić podatek: przedsiębiorca ewidencjonował w JPK VAT co drugą transakcję, nie „nabijał” na paragony całości sprzedaży na rzecz osób fizycznych. Podczas kontroli organ wykrył nieprawidłowości. Oczywiście w tej sytuacji racja jest po stronie Organu i należy złożyć korektę deklaracji, zapłacić podatek wraz z odsetkami i ewentualnie złożyć wniosek o rozłożenie zobowiązania na raty.
Podsumowanie
Jak widać, liczba sytuacji, które mogą być przedmiotem kontroli, jest nieograniczona i odpowiedź na zadane w tytule pytanie nie jest jednoznaczna. W każdej więc sytuacji sprawę należałoby skonsultować z profesjonalnym pełnomocnikiem, aby poznać możliwe ścieżki poprowadzenia sprawy.
