Składka zdrowotna a forma opodatkowania
Przepisy Nowego Ładu wprowadziły szereg zmian mających wpływ na wybór optymalnej formy opodatkowania. Ograniczenie możliwości odliczania składki zdrowotnej w szczególności dotknęła osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, ale także wspólników spółek cywilnych, jawnych oraz partnerskich. Co ciekawe spółki, które aktualnie są podatnikami CIT są w nieco lepszej sytuacji. Ryczałtowa, stała składka zdrowotna, mimo że nadal zwiększa obciążenie jako ,,dodatkowy podatek” wydaje się w znowelizowanym stanie prawnym najmniej inwazyjna, w szczególności przy wysokich dochodach. Alternatywnie od początku 2022 roku widać masowe przechodzenie przez przedsiębiorców na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, gdzie składka ta nie jest procentowa, lecz zależy od tego w którym z 3 progów znajduje się przychód podatnika.
Ciągłe zmiany przepisów
W lipcu ustawodawca zdecydował się znowelizować przepisy, po raz kolejny zmniejszając stawkę podatku na skali podatkowej z 17% do 12%. Zmniejszeniu ulegała także kwota zmniejszająca podatek. Zamiast 5 100 zł (30 000 zł *17%) podatnik będzie mógł pomniejszyć swój podatek o 3 600 zł (30 000 *12%). Zmiany w trakcie roku przepisów podatków dochodowych bardzo często prowadzą do wielu rozważań w zakresie konstytucyjności takich działań. Według doktryny, a także Trybunału Konstytucyjnego, kierując się zasadą demokratycznego państwa prawa zmiany, takie powinny być dokonywane do końca listopada roku poprzedzającego. Istnieją jednak odstępstwa od powyższej zasady, gdy przepisy zmienia się na korzyść podatnika. Lipcowa nowelizacja spowodowała więc wymóg umożliwienia podatnikom ponownego wyboru formy opodatkowania w trakcie roku, aby na powyższych zmianach nie stracili.
Zmiana zasad w trakcie gry
Ustawodawca nie zdecydował się jednak na każdą dowolną zmianę formy opodatkowania. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wprowadzone zostały trzy rozwiązania takiej zmiany z:
- Podatku liniowego na skalę podatkową za cały rok podatkowy wstecz
- Ryczałt na skalę podatkową za cały rok podatkowy wstecz
- Ryczałtu na skalę podatkową, gdzie pół roku podatnik jest na ryczałcie a drugie pół na skali podatkowej
Dwa pierwsze rozwiązania dają podatnikom możliwość przejścia na skalę podatkową z ryczałtu albo podatku liniowego. Dokonać takiego wyboru będą mogli w terminie do złożenia deklaracji podatkowej za dany rok, czyli do 30 kwietnia roku następnego. Oznacza to, że po zamknięciu roku, gdy będą oni już znać swoje wyniki finansowe, będą mogli faktycznie wybrać jaką formę opodatkowania za dany rok podatkowy stosowali wstecz, co pozwoli im uniknąć negatywnych konsekwencji zmiany przepisów w trakcie roku. Dodatkowo co istotne zmiana ta będzie dotyczyć nie tylko formy opodatkowania, ale także formy naliczania składki zdrowotnej.
Rozwiązanie mieszane
Ostatni schematem działania, jaki ustawodawca zdecydował się wprowadzić dla przedsiębiorców, jest zmiana formy opodatkowania w trakcie roku. Do 22 sierpnia podatnicy mogą zdecydować czy chcą zrezygnować z ryczałtu i przejść na skalę od połowy roku. Wybór takiego rozwiązania spowoduje, że za okres styczeń-czerwiec podatnik będzie opodatkowany ryczałtem, zaś za okres lipiec-grudzień, skalą podatkową. W ten sposób podatnik skorzysta z kwoty zmniejszającej podatek, jednak nie będzie mógł skorzystać z niektórych ulg, które są wyłączone dla podatników korzystających z ryczałtu np. rozliczenia wspólnego z małżonkiem. Przy rezygnacji z ryczałtu należy brać także pod uwagę składkę zdrowotną, która za okres opodatkowania skalą podatkową będzie wynosić 9% dochodu, zaś za okres ryczałtu będzie uzależniona od przychodu.
Rozwiązanie te może okazać się szczególnie opłacalne dla przedsiębiorców, u których występują znaczne wahania osiąganych dochodów w trakcie roku. Szkoda jednak, że ustawodawca tak jak w przypadku dwóch pierwszych rozwiązań nie zdecydował się umożliwić podatnikowi wyboru takiego schematu po zakończeniu roku podatkowego, gdy będzie on już znał swój wynik finansowy.
Problem pojawia się także w przypadku podatników, którzy chcieliby przejść z ryczałtu na podatek liniowy albo odwrotnie. Przepisy nie wprowadzają takiego rozwiązania, a co istotne nie zmieniły one tylko stawki podatku na skali podatkowej, lecz także wprowadziły w niektórych sytuacjach możliwość odliczenia składki zdrowotnej od przychodu albo dochodu. Na ryczałcie kwota ta wynosi 50% zapłaconej składki, zaś na podatku liniowym 8 700 zł. Można więc stwierdzić, że w niektórych sytuacjach faktycznie taka zmiana formy opodatkowania mogłaby zmniejszyć podatnikom obciążenie podatkowe, a dzięki temu mogliby oni wybrać korzystniejsze dla siebie rozwiązanie.
