Wieczni podróżnicy, którzy pozostają aktywni zawodowo lub zarabiają na swoje wycieczki opowiadając o nich, prowadzą styl życia możliwy do zaakceptowania przez wielu z nas. Warto jednak przyjrzeć się sprawie od strony prawnej, na wypadek gdyby marzenia stały się faktem. Jakie konsekwencje podatkowe wynikają z takiej działalności?
Urząd Skarbowy wie gdzie mieszkasz – rezydencja podatkowa
Płacenie podatków jest wprost związane z miejscem zamieszkania. Jednakże definicja miejsca zamieszkania osoby fizycznej na gruncie ustaw podatkowych istotnie różni się od tej, którą regulują przepisy prawa cywilnego. Zgodnie z art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zamieszkujący na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów lub przychodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Oznacza to, że mieszkaniec Polski posiada nieograniczony obowiązek podatkowy na terenie tego kraju.
W art. 3 ust 1a rzeczonej ustawy ustanowiono dwie przesłanki, które wskazują, kiedy osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w Polsce dla celów podatkowych:
- osoba ta posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Na podstawie powyższych regulacji polski Urząd Skarbowy będzie w stanie określić, czy podatnik ma podlegać opodatkowaniu w Polsce w odniesieniu do całości swoich dochodów, czy też nie. Jednakże w przypadku podróżników, spędzających większość czasu za granicą, bywa to kłopotliwe.
Ośrodek interesów życiowych
Centrum interesów osobistych ustalane jest w oparciu o fakty dotyczące posiadania rodziny, relacji towarzyskich, aktywności społecznej, kulturalnej czy też politycznej. Rezydencja podatkowa oparta o osobiste powiązania to także miejsce życia naszego małżonka, partnera lub dzieci.
Trafnie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 grudnia 2018 roku o sygnaturze II FSK 3626/16, że:
Istotnym czynnikiem jest trwałość zamieszkania; dbałość o ognisko domowe. Należy przez to rozumieć, że osoba zainteresowana czyni wszystko, co jest niezbędne, aby mieć mieszkanie do własnej dyspozycji w każdym czasie, w sposób ciągły, a nie od czasu do czasu, na pobyt, który z różnych względów może mieć charakter krótkotrwały.
Przy ustalaniu ośrodka interesów życiowych należy brać pod uwagę stosunki rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczną, kulturalną, miejsce działalności gospodarczej i miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem. Wszystkie te okoliczności należy rozważyć w całości, uwzględniając indywidualne postępowanie danej osoby. Jeśli miejsca zamieszkania nie można ustalić na podstawie tego kryterium, należy ustalić je biorąc pod uwagę przede wszystkim miejsce, w którym osoba fizyczna zwykle przebywa, a następnie obywatelstwo danej osoby.
Natomiast na ustalenie centrum interesów gospodarczych wpływ ma przede wszystkim miejsce osiągania przeważających części dochodów, czy też prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo pod uwagę brane są inwestycje w danym kraju, posiadany majątek ruchomy i nieruchomy, kredyty, depozyty bankowe, czy polisy ubezpieczeniowe.
Zatem gdzie i jakie podatki zapłaci wagabunda?
Polski podróżnik prowadzi videobloga w ojczystym języku i osiąga zyski z tego tytułu. Dodatkowo otrzymuje wynagrodzenie za pracę wykonywaną zdalnie. W związku z ograniczeniami wizowymi, zmienia miejsce zamieszkania co trzy miesiące. Obydwa rodzaje dochodów osiągane są w ramach jednej działalności gospodarczej. Jak kształtuje się jego odpowiedzialność podatkowa na podstawie powyższych ustaleń?
Oczywistym wydaje się, że podróżnik ten będzie miał miejsce zamieszkania na terenie Polski. Biorąc pod uwagę, że wiele z wymienionych wyżej przesłanek dotyczących ośrodka interesów życiowych wskazuje na jego powiązanie z Polską, to właśnie w tym kraju będzie posiadał nieograniczony obowiązek podatkowy.
Podobna sytuacja była już rozpatrywana przez Krajową Informację Skarbową w interpretacji indywidualnej z dnia 18 września 2018 roku 0114-KDIP3-3.4011.332.2018.2.JM. Wnioskodawca zamierzał uzyskiwać dochody z reklam wyświetlanych na jego podróżniczym blogu w ramach kontraktu ze spółką z Irlandii. Organ interpretujący jednoznacznie wskazał, że opodatkowanie zysków tego rodzaju będzie miało miejsce w Polsce, ze względu na miejsce zamieszkania podatnika. Co istotne, KIS podniósł, że przychody z różnego rodzaju reklam zamieszczanych w Internecie będą stanowić przychody z najmu powierzchni reklamowej.
Fiskus podszedł również restrykcyjnie do kosztów uzyskania tego rodzaju przychodów. Stwierdził on, że koszty uzyskania przychodu związane z prowadzeniem bloga podróżniczego (przeloty, hotele, wizy etc.) nie są możliwe do odliczenia od przychodów z wynajmowania powierzchni reklamowej, czy product placement.
Wobec powyższego należy raz jeszcze podkreślić, że wydatek może stanowić koszt uzyskania przychodu tylko w odniesieniu do konkretnego źródła przychodów. Oznacza to, że nie odliczymy wydatków na hotel w Manili od przychodów z programowania na rzecz polskiej firmy.
Jednakże, w innej interpretacji – z dnia 11 września 2019 r. (sygnatura: 0112-KDIL3-3.4011.241.2019.1.AA) bloger-nurek otrzymujący wynagrodzenie od producentów specjalistycznego sprzętu za reklamę ich produktów mógł rozliczyć wydatki poniesione na np. bilety lotnicze czy noclegi w hotelach w ramach kosztu uzyskania przychodu.
Jeden KIS powie tak, drugi KIS powie nie
Rozliczanie kosztów podróży budzi wątpliwości interpretacyjne z powodu trudności w rozgraniczeniu, czy wydatki te były poniesione na działalność, czy też na osobiste cele podatnika. Blogi o tematyce lifestyle pokazują nam treści związane zarówno z osiąganiem przychodów z działalności gospodarczej, jak i realizacji pasji autora. Ustawy podatkowe widzą jednak sprawy czarno-biało: wydatek jest kosztem lub też nie, w przypadku gdy nie ma powiązania z przychodem z działalności gospodarczej. Wobec tego zawodowi podróżnicy powinni rozpatrywać swoje koszty uważnie, biorąc pod uwagę źródło swoich dochodów. Ponadto zalecamy zwrócenie się o wydanie interpretacji indywidualnej, która pozwoli bezpiecznie się rozliczać.
Rafał Pazdyk
Specjalista ds. prawnych
