Kim właściwie jest członek zarządu?
W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółkach akcyjnych oraz spółkach akcyjnych występuje zarząd. Zadaniem wspomnianego organu jest prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Może być on jednoosobowy lub wieloosobowy. Warto pamiętać, że członkiem zarządu nie musi być wspólnik, zatem sprawy spółki mogą zostać powierzone osobie „z zewnątrz”. Na skutek sprawowanej funkcji może wynikać odpowiedzialność płynąca z podjętych decyzji. Oznacza to, że zarówno spółka, jak i kontrahenci lub inni wierzyciele spółki mogą żądać pociągnięcia zarządu do odpowiedzialności. Właśnie to zagadnienie jest głównym wątkiem niniejszego artykułu.
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki
Członek zarządu, co do zasady ponosi subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Oznacza to, iż w przypadku, gdy środki zgromadzone w spółce (gotówka, majątek, inne aktywa) okażą się niewystarczające na pokrycie jej zobowiązań, odpowiedzialność może ponieść zarząd. Warto mieć na uwadze zatem fakt, iż w takiej sytuacji egzekucja może być prowadzona z majątków prywatnych członków zarządu. Odpowiedzialność nie jest ograniczona kwotowo, jak np. w przypadku komandytariusza w spółce komandytowej. Oznacza to, że w skrajnie niekorzystnej sytuacji, członek zarządu może utracić cały swój prywatny majątek, a nawet pozostać z zadłużeniem. W związku z potencjalnym wysokim ryzykiem utraty majątku, warto dowiedzieć się jak sprawować tę funkcję bezpiecznie.
Jak ograniczyć odpowiedzialność członka zarządu?
Na szczęście, mamy dla Państwa dobre wiadomości. Wcześniej opisana odpowiedzialność może zostać ograniczona. Kluczowe jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w wyznaczonym terminie. Ustawodawca przewidział 30 dni na dopełnienie tego obowiązku – liczone od momentu wystąpienia przesłanek do ogłoszenia upadłości. Mówiąc w skrócie – od momentu, w którym spółka przestała być wypłacalna. Nie zawsze jednak łatwo jest określić ten moment. Przyjmuje się, iż 3-miesięczne opóźnienie w regulowaniu zobowiązań spółki może być podstawą do ogłoszenia jej upadłości. Stan upadłości był już przedmiotem rozważań na blogu naszej Kancelarii, gdzie szczegółowo zostały omówione kwestie związane z przesłankami do jego ogłoszenia. Zachęcamy do zapoznania się z tym artykułem, jest on dostępny pod tym linkiem.
Innym rozwiązaniem, poniekąd uzupełniającym na wypadek niedopełnienia obowiązku związanego z ogłoszeniem upadłości jest wykupienie ubezpieczenia OC. Na rynku znaleźć można dużą liczbę ofert, zatem wybór konkretnego ubezpieczyciela jest sprawą indywidualną. W ramach wspomnianego OC często poza samym niedopełnieniem obowiązku ogłoszenia upadłości są inne elementy objęte ochroną. Na przykład członek zarządu może ograniczyć swoją odpowiedzialność także w zakresie niewłaściwego sposobu prowadzenia spraw spółki. Rozwiązanie to może być szczególnie interesujące dla członków zarządu dużych spółek, w których istnieje ryzyko utraty kontroli nad bieżącą działalnością spółki. Poza tym, będzie to wybór ciekawy także dla osób, które chcą podwyższyć poziom bezpieczeństwa swojego prywatnego majątku.
Zasada biznesowej oceny sytuacji
Wcześniej opisane sposoby na ograniczenie odpowiedzialności to nie wszystko. Warto pamiętać także o zasadzie biznesowej oceny sytuacji. Obejmuje ona potencjalną odpowiedzialność odszkodowawczą członka zarządu wobec spółki. Chodzi o czynności, które z perspektywy czasu okazały się nietrafione – innymi słowy – przyniosły spółce straty. Warunkiem jest jednak, by decyzje te były podjęte w ramach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje. Chodzi zatem o udowodnienie, że członek zarządu bazował na opiniach, analizach itp., które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione. W takiej sytuacji członek zarządu powinien udowodnić, iż dołożył należytej staranności podczas podejmowania danej decyzji. Jego zachowanie powinno zatem być nacechowane starannością, a decyzje przemyślane.
Podsumowanie
Co do zasady, pełniona funkcja członka zarządu nie powinna stanowić zagrożenia dla majątku prywatnego. Warto jednak pamiętać, iż złożony w terminie wniosek o ogłoszenie upadłości jest elementem kluczowym do wyłączenia odpowiedzialności. Uzupełniająco może być stosowane także ubezpieczenie OC. Wadą jego wykupienia będzie na pewno konieczność szczegółowego zapoznania się z warunkami, w których będzie ono przysługiwało i co zostanie nim objęte. Nie możemy także zapominać o zasadzie biznesowej oceny sytuacji, która może okazać się równie pomocna jak powyższe dwa elementy.
