Rozróżniamy następujące rodzaje licencji:
- licencje wyłączne – licencja taka zastrzega wyłączność korzystania z utworu, w określony sposób. Licencjobiorca zobowiązuje się w takiej umowie do nieudzielania dalszych licencji innym osobom w danym zakresie (na danym polu eksploatacji, terytorium). Może ona również wyłączać możliwość korzystania z utworu przez samego licencjodawcę, w zakresie udzielonej licencji. Umowa licencyjna wyłączna wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jeżeli umowa nie zawiera przeciwnych postanowień, licencjobiorca wyłączny uprawniony jest do dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych, w zakresie uzyskanej licencji. Przepisy o IP Box dotyczące licencji wyłącznej są niezwykle istotne, ponieważ umożliwiają skorzystanie z 5% stawki podatkowej bez przenoszenia kwalifikowanego IP, które jest własnością zagranicznego podatnika.
- licencje niewyłączne – w tym przypadku licencjodawca ma prawo udzielania dalszych licencji na danym polu eksploatacji. Jeżeli umowa wyraźnie nie stanowi o wyłącznym charakterze licencji, należy uznać, że zawarta została umowa licencji niewyłącznej. Umowa licencji niewyłącznej nie wymaga dla swej ważności formy pisemnej, może być zawarta w formie ustnej, a nawet dorozumianej. Licencji niewyłącznej można udzielić kilku licencjobiorcom równocześnie na danym terytorium.
Mówiąc o licencjach musimy wspomnieć o występującym modelu SaaS. To model oprogramowania, za którego “wypożyczenie”, najczęściej bezpośrednio z chmury, bez instalacji u klienta, opłacany jest abonament. Rozwinięcie skrótu oznacza dosłownie “oprogramowanie jako usługa” (software as a service). Na gruncie przepisów dotyczących ulgi IP Box, dotychczas sprzedaż w tym modelu była traktowana przez Krajową Informację Skarbową dokładnie tak, jak udzielenie licencji niewyłącznej.
Oznacza to, że twórcy mają możliwość zastosować 5-cio procentową stawką do dochodu ze sprzedaży oprogramowania w tym modelu. Zgodnie z ustawą dochody, które kwalifikują się do 5-cio procentowej stawki opodatkowania mogą pochodzić z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Udostępnianie oprogramowania w modelu SaaS, co do zasady, nie podlega ustawie o prawie autorskim (w relacji dostawca – użytkownik) i nie wymaga udzielenia licencji przez dostawcę. Korzystanie z oprogramowania komputerowego w modelu SaaS nie wiąże się ze zwielokrotnianiem utworu (programu) w infrastrukturze użytkownika, a tym samym ze wkroczeniem w zakres autorskich praw majątkowych. Zatem, co do zasady, korzystanie z oprogramowania komputerowego w modelu SaaS powinno odbywać się na podstawie umowy niebędącej umową licencyjną. W doktrynie istnieje spór co do tego, czy taka sprzedaż jest umową licencyjną.
Odrębna specjalistyczna Ewidencja IP BOX
Prowadzenie odrębnej ewidencji jest jednym z warunków skorzystania z preferencyjnej stawki opodatkowania. Ewidencja powinna być prowadzona w taki sposób, aby zawierała wyodrębnienie poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz ustalenie przychodu, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty). Wyszczególnienie to powinno być rozpisane na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Musi ono również pozwalać na wyodrębnienie kosztów, o których mowa w art.30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu. Bardziej precyzyjnie należy prowadzić odrębną ewidencję, w której uwzględnia się informacje o:
- przychodach uzyskanych z tytułu udzielenia licencji w danym okresie, tj. wynagrodzeniu z tytułu danej licencji;
- kosztach faktycznie poniesionych w danym okresie na prowadzoną bezpośrednio działalność związaną z wytworzeniem oprogramowania;
- dochodzie z tytułu danej licencji, który obliczany jest jako różnica pomiędzy przychodami i kwalifikowalnymi kosztami.
W przypadku braku możliwości pełnego alokowania konkretnego kosztu poniesionego w ramach działalności gospodarczej do przychodów z udzielenia licencji, ustalić należy faktyczny koszt poniesiony w danym okresie na prowadzoną działalność związaną z wytwarzaniem oprogramowania według odpowiedniej proporcji. Proporcja ta powinna odpowiadać przyczynieniu się danego kosztu do osiągnięcia konkretnego przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej w danym okresie.
Kumulatywny wskaźnik Nexus
Wskaźnik Nexus służący do określenia tej części dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, która podlega preferencyjnej 5% stawce podatkowej. Najistotniejszy jest fakt, że wskaźnik ten powinien być liczony kumulatywnie na przestrzeni lat. Do wyliczenia wskaźnika Nexus mogą być użyte w niektórych przypadkach także koszty poniesione w przeszłości (tj. po dniu 31 grudnia 2012 r., zgodnie z przepisami przejściowymi). Wynika to z treści przepisu art. 24 ustawy wprowadzającej: dla zastosowania przepisów dotyczących IP Box można uwzględniać koszty poniesione wyłącznie po dniu 31 grudnia 2012 r. Dlatego warto przeprowadzić kompleksową analizę w celu prawidłowej identyfikacji elementów składowych tej proporcji już na początku stosowania preferencji IP Box. Z uwagi na kumulatywny sposób liczenia proporcji wpływa ona bezpośrednio na zakres dostępnej ulgi podatkowej w pierwszym roku jej stosowania i w latach następnych. Należy pamiętać, że warunkiem koniecznym do skorzystania z ulgi IP Box jest uprzednie prowadzenie przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, których efektem jest kwalifikowane IP.
Autorskie prawo do programu komputerowego
Prawo to podlega ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Prawo do części programu komputerowego w postaci pewnych nowych funkcjonalności, czy też części kodu, które wprowadzają rozwinięcie/ulepszenia (modyfikacje) w oprogramowaniu komputerowym są również kwalifikowanym prawem własności intelektualnej podlegającym ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Natomiast licencją nazywamy umowę na korzystanie z już utworzonej aplikacji komputerowej, zatem nie ma tutaj mowy o wytwarzaniu nowego prawa kwalifikowalnego. Dlatego jedną licencję możemy uznać jako jedno autorskie prawo do programu komputerowego, bez względu na to ilu podmiotom będzie ona udzielana.
