🔍 Co mówi ustawa o CIT?
Zgodnie z art. 28m ust. 3 ustawy o CIT, ukrytymi zyskami są m.in.:
- pożyczki (kredyty) udzielone przez spółkę udziałowcowi, akcjonariuszowi, wspólnikowi lub podmiotowi z nimi powiązanemu,
- a także odsetki, prowizje i opłaty związane z pożyczkami udzielanymi przez te podmioty spółce.
Przepis ten budzi wątpliwości, bo pozornie przesądza o tym, że każda pożyczka udzielona podmiotowi powiązanemu powinna być uznana za ukryty zysk – bez względu na warunki jej udzielenia.
⚖️ Interpretacje KIS – literalna wykładnia przepisów
Wiele interpretacji indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wskazuje, że nawet rynkowa pożyczka udzielona przez spółkę wspólnikowi podlega opodatkowaniu jako ukryty zysk.
🧾 Argumenty podatników, takie jak:
- pożyczka zawarta na warunkach rynkowych,
- spółka osiąga z niej dochód (np. z odsetek),
- działalność pożyczkowa jest prowadzona także wobec podmiotów niepowiązanych,
— nie przekonują organów podatkowych.
Co więcej, według KIS spółka powinna zapłacić podatek od całej kwoty kapitału pożyczki, mimo że pożyczka ma charakter zwrotny i nie oznacza trwałego przekazania zysku wspólnikowi.
🏛️ Co mówią sądy administracyjne?
✅ Wyrok WSA w Gliwicach – znaczenie podstawy prawnej świadczenia
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wskazał, że:
„Aby świadczenie zostało uznane za ukryty zysk, musi wynikać z prawa do udziału w zysku spółki.”
To oznacza, że nie każda pożyczka dla wspólnika będzie automatycznie ukrytym zyskiem. Jeśli świadczenie nie ma charakteru „udziału w zysku”, lecz opiera się na innej podstawie prawnej (np. odpłatnej, rynkowej umowie pożyczki), nie powinno podlegać opodatkowaniu estońskim CIT.
Wyrok WSA w Gliwicach z 6.06.2024 r., I SA/Gl 1566/23
✅ WSA w Łodzi – wykładnia celowościowa
Podobne stanowisko zajął WSA w Łodzi, który stwierdził, że:
„Wszystkie świadczenia wymienione w art. 28m ust. 3 ustawy CIT mogą być ukrytym zyskiem tylko wtedy, gdy są wykonane w związku z prawem do udziału w zysku.”
A zatem, jeśli pożyczka nie ma związku z wynagrodzeniem za kapitał własny (np. nie jest ukrytą dywidendą), nie można automatycznie przypisać jej statusu ukrytego zysku.
Wyrok WSA w Łodzi z 12.06.2024 r., I SA/Łd 251/24
⚠️ Brak jednolitej linii orzeczniczej
Obecnie mamy do czynienia z rozbieżnościami między stanowiskami organów podatkowych a sądami administracyjnymi. Fiskus opiera się na literalnym brzmieniu przepisu, podczas gdy sądy częściej stosują wykładnię celowościową i systemową.
💡 Jak dotąd, Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) nie wypowiedział się jeszcze jednoznacznie w tej kwestii. Jego wyrok mógłby przesądzić o dalszym kierunku interpretacyjnym.
✍️ Podsumowanie
Pożyczka udzielona przez spółkę podmiotowi powiązanemu nie zawsze musi być ukrytym zyskiem – mimo że literalne brzmienie przepisów może na to wskazywać. Obecnie jednak brakuje jednoznacznej wykładni NSA, co stwarza ryzyko podatkowe dla firm korzystających z estońskiego CIT.
👉 Jeśli Twoja spółka planuje udzielić pożyczki wspólnikowi lub innej powiązanej firmie, warto:
- zabezpieczyć transakcję dokumentacją rynkową,
- rozważyć wystąpienie o interpretację indywidualną,
- monitorować orzecznictwo sądów administracyjnych.
