Badania naukowe i prace rozwojowe – kilka słów o uldze B+R.

Ulga B+R – co to takiego?

Działalność badawczo-rozwojowa to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

W rzeczonej definicji niezwykle istotne jest rozróżnienie, które wskazuje, że działalność taka obejmuje dwa rodzaje aktywności: prace rozwojowe lub badania naukowe. Kluczowe jest zatem, aby podejmowane przez podatnika działania wypełniały definicję prac rozwojowych lub badań naukowych, którą znaleźć można w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Definicja ta wskazuje, że prace rozwojowe to prace podejmowane w sposób metodyczny, oparte na wiedzy zdobytej w wyniku badań i doświadczeń praktycznych oraz tworzenia dodatkowej wiedzy, ukierunkowane na wytworzenie nowych produktów lub procesów bądź na ulepszenie istniejących produktów lub procesów, natomiast badania naukowe są działalnością obejmującą badania podstawowe (rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne) oraz badania aplikacyjne (rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy i umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń).

KIS a ulga badawczo-rozwojowa

Krajowa Informacja Skarbowa odmawiając podatnikowi wydania interpretacji dotyczącej omawianej ulgi, powołuje się na fakt, że kluczowe pojęcia z definicji takiej działalności znajdują się w ustawie, która nie jest ustawą podatkową. Liczne wyroki Wojewódzkich Sądów Administracyjnych wskazują natomiast, że ulokowanie w definicji poszczególnych pojęć, którymi posługuje się ustawa podatkowa nie sprawia, że są to przepisy oderwane od gałęzi prawa, jakim jest prawo podatkowe.

„Organ jednak pominął, że do przepisów tej ustawy odwołuje się ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych definiując m.in. papiery wartościowe i pochodne instrumenty finansowe poprzez odesłanie do definicji tych pojęć w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi (art. 5a pkt 11 i 13). Tym samym przepisy podatkowe, o których mowa w art. 3 pkt 2 O.p., to także przepisy powołanej ustawy w zakresie, w jakim odsyła do nich ustawa podatkowa.” (Wyrok NSA z dnia 13 października 2015 r., o sygn. II FSK 2020/13).

Jeszcze do 1 października 2018 r. ustawa podatkowa definiowała badania naukowe oraz prace rozwojowe w sposób niemal tożsamy do ustawy, w której aktualnie znajdują się te definicje:

 

– badania naukowe rozumiane jako:

a) badania podstawowe, czyli oryginalne prace badawcze, eksperymentalne lub teoretyczne, podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,

b) badania stosowane, czyli prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce,
c) badania przemysłowe, czyli badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te uwzględniają tworzenie: elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych;

– prace rozwojowe rozumiane jako nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń, w szczególności:
a) opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,
b) opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

Analizując wskazane definicje można zauważyć, że nie odbiegają one od aktualnego ich brzmienia, zawartego w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zatem wyłącznie umiejscowienie przepisów, nie ich brzmienie, wpływa na praktykę Krajowej Informacji Skarbowej. Wskazanie konkretnych pojęć w ustawie dotyczącej działalności naukowej nie jest jednoznaczne z usunięciem ich z katalogu przepisów podatkowych. Wręcz przeciwnie – należy to rozumieć w kategorii kontynuacji waloru prawnopodatkowego danych definicji i ujednolicenia ich jako definicji normatywnych.  

Ulga badawczo-rozwojowa funkcjonuje w systemie prawnym od 1 stycznia 2016 roku. Co zatem w sytuacji, gdy prowadziliśmy działalność na takich samych zasadach w momencie, w którym definicja tych dwóch rodzajów aktywności znajdowała się w ustawie podatkowej?

W sprawie o sygn. 0114-KDIP2-1.4010.42.2022.2.JF przedmiotem działalności podatnika było wytwarzanie programów komputerowych. Stan faktyczny opisywany przez podatnika utrzymywał się od 1 stycznia 2018 roku. Zatem, aby ocenić kwalifikację działalności spółki jako badawczo-rozwojowej, KIS musiał dokonać wykładni przepisów obowiązujących w chwili wydania interpretacji oraz tych, które obowiązywały w okresie, kiedy opisywany stan faktyczny się rozpoczął.

Sytuacja ta doprowadziła do jednolitego potraktowania przez KIS przepisów sprzed zmiany lokalizacji definicji prac rozwojowych i badań naukowych oraz po. Wbrew wcześniejszym oporom Organu wobec dokonywania wykładni przepisów mieszczących się w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w przytoczonej interpretacji KIS postanowił dokonać oceny całości prowadzonej działalności od 1 stycznia 2018 r., aż do teraz.

Na ten moment możemy zatem wskazać jedną, zasadniczą różnicę pomiędzy ulgą badawczo-rozwojową a ulgą IP Box – jest to odmienność traktowania przez KIS dokładnie tych samych przepisów, które dotyczą obu ulg.

Jeżeli są Państwo zainteresowani sprawdzeniem możliwości skorzystania z ulgi B+R lub ulgi IP BOX zapraszam do kontaktu.