Dotacja na otwarcie firmy – warto wiedzieć

Samozatrudnienie staje się coraz bardziej popularną formą zarabiania na życie. Dlaczego decydujemy się na założenie własnej działalności gospodarczej? Powody są różne – wpadamy na świetny pomysł na przedsięwzięcie, rynek pracy nie odpowiada naszym ambicjom lub też nie jesteśmy zainteresowani dalszą pracą na markę szefa. Pomysły na biznes przychodzą znienacka i szybko rozpalają w nas entuzjazm, jednakże wiele z nich brutalnie weryfikuje posiadany stan finansów. Po wstępnej analizie kosztów potencjalny przedsiębiorca czasami porzuca pomysł, który pozwoliłby mu „przejść na swoje”, ponieważ nie dysponuje odpowiednimi środkami. Czy jednak musi tak być?

Dotacja na rozpoczęcie działalności

Na wstępie należy zaznaczyć – dotacje z urzędu pracy dostępne są wyłącznie na podjęcie działalności gospodarczej. Jest to forma promocji podejmowania zatrudnienia, którą realizuje państwo. W związku z tym, takie instrumenty finansowe przysługują tym, którzy jeszcze nie założyli działalności gospodarczej. Dlatego też, zanim rzucisz pracę i nawrzucasz przełożonemu, aby zostać swoim własnym szefem, warto zorientować się, czy istnieje szansa na zdobycie kapitału ze Skarbu Państwa.

Uzyskanie środków z budżetu państwa na start działalności jest atrakcyjną perspektywą, przede wszystkim ze względu na ich bezzwrotny charakter. Po spełnieniu pewnych warunków, beneficjent stosunkowo szybko stanie się właścicielem sprzętu, który nabył za otrzymane dofinansowanie. Wobec powyższego, potencjalny przedsiębiorca powinien odpowiednio zaplanować swój debiut.

Dotacja z PUP

Powiatowe Urzędy Pracy poza ofertami stażów, szkoleń lub zatrudnienia są w stanie przekazać bezrobotnemu jednorazowo środki na rozpoczęcie własnej działalności. Taka dotacja pozwala zyskać nawet 30 tysięcy złotych (stan na I kwartał 2021 r.), których przy spełnieniu pewnych warunków, nie trzeba zwracać. Jednakże kwota dotacji jest zależna od właściwego dla nas urzędu.

O takie fundusze może ubiegać się zarejestrowana w PUP osoba bezrobotna, a także absolwent centrów lub klubów integracji społecznej. Ponadto o dotację może ubiegać się poszukujący pracy opiekun osoby starszej albo niepełnosprawnej.

Jeżeli uzyskamy status bezrobotnego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2020 poz. 2369) należy zmierzyć się z lokalnymi regulacjami dotyczącymi przyznawania pomocy. Informacje, regulaminy i dokumenty publikowane są na stronach internetowych lub Biuletynach Informacji Publicznych urzędów pracy. Czasami fundusze są przeznaczone dla konkretnej grupy beneficjentów – np. osób powyżej 50 roku życia.

Czy mogę wnioskować o dotację z urzędu pracy na założenie firmy?

Przyznanie dotacji zależy w gruncie rzeczy od tego, w jaki sposób zostaniemy ocenieni przez urzędników. Specjalista stworzy profil bezrobotnego podczas procesu rejestracji w urzędzie, zadając 24 pytania z kwestionariusza. Ustawa o promocji zatrudnienia wprowadza trzy profile bezrobotnego, z których pierwszy profil pomocy daje możliwość uzyskania dotacji. W szczególnych przypadkach również drugi profil uprawnia do dofinansowania.

W ramach takiego wywiadu powinniśmy również wyrazić zainteresowanie rozpoczęciem własnej działalności. Zostanie wtedy zweryfikowane, czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy: 

• nie prowadziliśmy działalności gospodarczej;

• nie odmówiliśmy bez uzasadnionej przyczyny propozycji odpowiedniego zatrudnienia,  szkolenia, stażu, prac społecznie użytecznych, przygotowania zawodowego dorosłych, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych a także udziału w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja pracy, szkoleń lub innych form pomocy albo aktywizacji;

• nie przerwaliśmy z własnej winy powyższych programów lub innej formy pomocy;

• po skierowaniu podjęliśmy pracę, szkolenie lub inną formę pomocy;

• nie korzystaliśmy z publicznych środków na podjęcie działalności;

• nie byliśmy skazani za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu w ciągu ostatnich dwóch lat;

• nie złożyliśmy wniosku do innego urzędu pracy.

Jeżeli spełnimy powyższe warunki, możemy wnioskować o dotację.

Wniosek o dotację – biznesplan – opis przedsięwzięcia

Są dwie szkoły realizowania przedsięwzięć – można być mistrzem planowania albo mistrzem improwizacji. O ile można się spierać, która doktryna jest lepsza, o tyle PUP nie ceni sobie spontaniczności. Wniosek o dotację jest pewną formą biznesplanu lub zawiera go w sobie. Na tej podstawie nasz pomysł jest oceniany w zakresie możliwości uzyskania dofinansowania.  

Treść tego wniosku jest uzależniona od Urzędu Pracy, w którym jesteśmy zarejestrowani. Niemniej jednak większość z nich jest tożsama i posiada podobne sekcje. Wstępnie wskazujemy swoje predyspozycje do prowadzenia działalności w danej branży. Następną częścią wniosku jest opis planowanego przedsięwzięcia. W tej części opisujemy konkrety – PKD, terminy, koszty, własny wkład, zezwolenia, czy też umowy. Później musimy wypisać planowane wydatki, uzasadnić je i podać ich ceny. Należy podkreślić, że istnieją wydatki, na które nie możemy przeznaczyć pieniędzy z dotacji, m.in. nabycie lub budowa lokalu, wynagrodzenia pracowników lub płacenie rachunków.

W tego rodzaju wnioskach należy również przedstawić analizę rynku. Musimy opisać, czy istnieje zapotrzebowanie na produkt lub usługę, głównych konkurentów oraz co nas będzie odróżniać od nich. Wskazujemy sposoby dystrybucji, promocji i zasięgu naszego przedsięwzięcia. Idąc dalej należy zmierzyć się z przewidywanymi efektami ekonomicznymi prowadzenia działalności. Wiąże się to z przeliczeniem przychodów, kosztów ich uzyskania oraz dochodów. Co więcej, powinniśmy być w stanie wyliczyć cenę produktu lub usługi wraz z kosztami ich wytworzenia.

Istotną częścią biznesplanu jest również wskazanie formy zabezpieczenia zwrotu środków. Niestety – jeżeli nie rozkręcimy działalności, urząd nie poprawi statystyk walki z bezrobociem, więc będą oczekiwać zwrotu kwoty dofinansowania. Takimi zabezpieczeniami mogą być:

• weksel z poręczeniem;
• zastaw; 
• blokada środków;
• gwarancja bankowa;
• akt notarialny o dobrowolnym poddaniu się egzekucji;
• poręczenie bliskich osób.

Na końcu wypełniamy różne oświadczenia, m.in. dotyczące otrzymanej pomocy de minimis, stanu finansów poręczyciela, czy też zobowiązania do prowadzenia działalności przez 12 miesięcy.

Rozstrzygnięcie i rozliczenie dotacji

Ze względu na konkursowy charakter programów dotacji dla debiutantów, po zakończeniu naboru wniosków komisja rozstrzyga o beneficjentach. Ocenie podlegają wszystkie opisane przez nas we wniosku kwestie. Analizowane są nasze predyspozycje, opisane przedsięwzięcie, pomysł na jego rozwój, dokonane obliczenia, a także trendy lokalnego rynku. Urząd raczej nie ulokuje państwowych pieniędzy w działalność, która nie będzie się odróżniać od tych, które już funkcjonują w powiecie.

Wnioskodawca otrzymuje decyzję o przyznaniu lub odmowie finansowania w ciągu miesiąca od złożenia wniosku. Jeżeli rozstrzygnięcie będzie negatywne, urząd przesyła również uzasadnienie, na które niestety nie przysługuje żadna forma odwołania.

Po uzyskaniu dotacji zawieramy pisemną umowę o dofinansowanie z dyrektorem powiatowego urzędu pracy. Treść tej umowy istotnie wpływa na dalszą współpracę z instytucją finansującą – zawarte tam dane będą weryfikowane przy rozliczaniu dotacji. 

W ciągu dwóch miesięcy od podjęcia działalności, zobowiązani jesteśmy do sporządzenia ewidencji poniesionych wydatków. Sprawozdanie musi być poparte dokumentami takimi jak np. faktury. Naruszenie tego lub innych warunków umowy, skutkuje obowiązkiem zwrotu kwoty dotacji razem z ustawowymi odsetkami za czas, w jakim przedsiębiorca korzystał z dotacji.

Rafał Pazdyk
Specjalista ds. prawnych