Czym jest przedszkole lub szkoła niepubliczna?
Ogólne zasady funkcjonowania przedszkoli niepublicznych ustawodawca zawarł w Prawie oświatowym. Na gruncie tej ustawy uregulowane zostały takie kwestie jak m.in. założenie niepublicznego przedszkola, zadania organu prowadzącego czy kwalifikacje zatrudnionych nauczycieli.
Ustawodawca nie definiuje pojęcia placówki niepublicznej. Będą nimi po prostu wszystkie te placówki, które nie są publiczne, czyli takie, których organami prowadzącymi nie są jednostki samorządu terytorialnego czy wymienione w ustawie organy państwa.
Szkoły i placówki niepubliczne, od publicznych odróżnia m.in. węższy zakres standardów, którym odpowiadać musi przeprowadzanie procesu kształcenia czy możliwość ograniczenia zasad powszechnej dostępności i bezpłatności kształcenia, wychowania lub opieki.
Niepubliczne przedszkole musi, tak samo jak placówka publiczna, realizować programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego. Musi również zatrudniać wyłącznie nauczycieli posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli przedszkoli publicznych.
Kto może założyć przedszkole niepubliczne?
Przedszkole niepubliczne może być założone i prowadzone tylko przez osobę fizyczną lub osobę prawną. Nie jest więc możliwe zakładanie oraz prowadzenie niepublicznych przedszkoli przez podmioty pozbawione w świetle prawa cywilnego osobowości prawnej. Organami prowadzącymi placówki niepubliczne będą zatem (oprócz osób fizycznych) głównie wpisane do KRS stowarzyszenia, fundacje czy spółki kapitałowe prawa handlowego (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna i spółka akcyjna).
Przedszkola niepubliczne można zakładać po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez gminę. Wpis następuje na złożony na piśmie wniosek założyciela. Wójt z urzędu doręcza zaświadczenie o wpisie organowi prowadzącemu, kuratorowi oświaty oraz organowi podatkowemu. Pozytywna opinia kuratora oświaty (dołączona do wniosku) jest konieczna do tego, żeby wójt dokonał wpisania przedszkola do rejestru.
We wniosku wskazany jest adres siedziby. Nie ma przeciwwskazań do tego, żeby statutowe zadania przedszkola – m.in. zajęcia dydaktyczne i wychowawcze były realizowane także w innych miejscach niż siedziba wskazana we wniosku. Inne lokalizacje mogą jednak znajdować się wyłącznie na terenie gminy, która ewidencjonuje przedszkole.
Marzy mi się pobieranie dotacji z subwencji oświatowej…
Niepubliczne przedszkola otrzymują z budżetu gminy dotację z subwencji oświatowej. Dotacja jest przyznawana na rok i wypłacana przedszkolu w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca, z tym że części za styczeń i za grudzień są przekazywane w terminie odpowiednio do dnia 20 stycznia oraz do dnia 15 grudnia roku budżetowego. Dotacja przekazywana jest na każdego ucznia w wysokości uzależnionej od podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli ustalanej przez gminę na dany rok budżetowy.
Zgodnie z Ustawą o finansowaniu zadań oświatowych dotacja ma charakter podmiotowo-celowy. Charakter podmiotowy wynika z faktu, iż jest ona przyznawana podmiotom systemu oświaty. Z kolei charakter celowy związany jest, z tym że środki przyznane w ramach dotacji mogą być wykorzystane wyłącznie na określone w ustawie cele.
Dotacja jak skarb krasnoludów
Środki z dotacji są jak skarb Krasnoludów – kuszący, ale pilnie strzeżony. Nie przez smoka Smauga, a przez czujnych urzędników. Skala zagrożenia, jak łatwo się domyślić – podobna.
Co do zasady środki z dotacji mogą pokryć wydatki bieżące związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką, w tym profilaktyką społeczną ponoszoną przez przedszkole. Orzecznictwo przychyla się do szerokiej interpretacji norm regulujących cele, na jakie można przeznaczyć dotację. Może ona być zatem przeznaczona także na wykonywanie remontów obiektów przedszkola oraz realizację zadań inwestycyjnych w tym zakresie. Celem takich wydatków jest bowiem zapewnienie dzieciom bezpiecznych i higienicznych warunków w przedszkolu, co należy uznać za wydatki przeznaczone na realizację zadań szkoły w zakresie kształcenia, wychowania i opieki.
Art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. b Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wskazuje, że dotacja może być wykorzysta na sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, które zostały wskazane w Art. 10 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe. Zgodnie z tym artykułem, do zadań organu prowadzącego przedszkole należy m.in:
- zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;
- zapewnienie warunków umożliwiających stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym;
- wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;
- zapewnienie obsługi administracyjnej, w tym prawnej, obsługi finansowej;
- wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych, przeprowadzania egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych;
- wykonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły lub placówki.
Powyższy katalog jest szeroki. Mimo wszystko należy mieć na uwadze, że w przypadku kontroli prowadzonej przez gminę każdy z wydatków będzie dokładnie przeanalizowany. Jeśli więc prowadzący przedszkole – owładnięty chciwością jak Thorin Dębowa Tarcza – będzie próbował cenną dotację przeznaczyć na przykład na zakup Mercedesa Klasa G czy sfinansowanie egzotycznych wakacji, to może mieć pewność, że takie wydatki na pewno nie umkną uwadze urzędników. Na szczęście przedszkolaki to nie Krasnoludy, a gmina to nie Smaug, więc organ prowadzący ujdzie z życiem, ale środki przeznaczone na takie wydatki będzie musiał gminie zwrócić.
