W cieniu opodatkowania spółek komandytowych oraz wprowadzenia tzw. estońskiego CIT-u, pozostają plany nowelizacji przepisów, dotyczące ulgi abolicyjnej, a ściślej ograniczenia jej jedynie do równowartości 1360 zł. Na chwilę obecną projekt ustawy został przekazany do prac w Senacie – jeśli proponowane zmiany przejdą w niezmienionym kształcie procedurę legislacyjną, oznaczać to będzie faktyczną likwidację preferencji. Z szacunków Ministerstwa Finansów wynika, iż w samym zeszłym roku z ulgi skorzystało aż 67 tys. polskich rezydentów podatkowych w kwocie 261 mln zł.
Opodatkowanie zagranicznych dochodów
W obecnej formie preferencja miała na celu zrównanie obciążeń podatkowych polskich rezydentów, którzy uzyskiwali dochody z określonych źródeł położonych poza terytorium RP. W szczególności dotyczyło to osób: wykonujących za granicą pracę najemną, prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, pełniących funkcje dyrektorskie w spółkach zagranicznych.
Powyższe wynika ze stosowania różnych metod unikania podwójnego opodatkowania. W tym przedmiocie nie tylko istotne są przepisy ustaw krajowych, ale także zawierane między państwami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W porządku wewnętrznym jak i międzynarodowym przewidziano co do zasady dwa takie mechanizmy, tj. metoda proporcjonalnego zaliczenia oraz metoda wyłączenia z progresją.
Metoda wyłączenia z progresją
Metoda wyłączenia z progresją opiera się na tym, że dochód uzyskany za granicą jest zwolniony od podatku w Polsce. Natomiast brany jest pod uwagę przy obliczaniu stawki podatkowej, według której Podatnik będzie zobowiązany rozliczyć podatek od dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.
Ustalenie wysokości podatku powyższą metodą będzie przebiegało poprzez:
- zsumowanie dochodów uzyskanych w Polsce oraz za granicą;
- od powyższej sumy wylicza się “potencjalny” podatek, według obowiązującej w danym roku podatkowym skali podatkowej;
- ustalenie stopy procentowej tego podatku wobec obliczonej sumy dochodów;
- określona stopa procentowa stosowana jest do dochodów opodatkowanych w Polsce.
Metodę wyłączenia z progresją przewidziano m.in. w umowach z Danią, Francją, Niemcami, Norwegią, Szwecją, Ukrainą oraz Włochami.
Metoda proporcjonalnego zaliczenia
Metoda proporcjonalnego zaliczenia (określana też mianem kredytu podatkowego, proporcjonalnym odliczeniem lub potrąceniem) polega na tym, że od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w innym państwie. Jednak odliczenie to nie może przekroczyć tej części podatku, obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.
Ustalenie wartości podatku dla omawianej metody przebiega następująco:
- łączy się uzyskane za granicą dochody z dochodami krajowymi;
- od powyższej sumy ustala się podatek według przepisów polskich;
- obliczony w ten sposób podatek, pomniejsza się o kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może przekroczyć tej części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w obcym państwie.
Metodę odliczenia proporcjonalnego przewidziano m.in. w umowach zawartych z Austrią, Finlandią, Holandią, Irlandią oraz Stanami Zjednoczonymi.
Również należy mieć na uwadze, że metoda proporcjonalnego zaliczenia znajdzie zastosowanie w sytuacji, kiedy Podatnik osiągnął dochody w państwie, z którym nie została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, np. z Brazylią.
Jak ustalić wymiar ulgi abolicyjnej?
Z przedstawionego mechanizmu działania obu sposobów unikania podwójnego opodatkowania wynika, że korzystniejsze jest rozliczenie metodą wyłączenia z progresją.
W związku z powyższym ustawodawca w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) przewidział odliczenie od należnego w Polsce podatku kwoty, która stanowi różnicę pomiędzy kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu metody proporcjonalnego zaliczenia a kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.
Dzięki temu wysokość podatku od dochodu uzyskanego za granicą, którą należy zapłacić w Polsce, niezależnie od metody, jest taka sama jak przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Dotychczasowe regulacje nie przewidywały żadnego ograniczenia kwotowego w tym zakresie. Nowelizacją przepisów ustawy o PIT postanowiono ukrócić to dobrodziejstwo, wprowadzając zapis, iż: „Odliczenie to nie może jednak przekroczyć wysokości kwoty zmniejszającej podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1a pkt 1”. Rzeczone skutkuje tym, że wymiar preferencji zostanie praktycznie ograniczony do kwoty nieprzekraczającej 1360 zł, co w istocie przekłada się na jej faktyczną likwidację.
Wielostronna konwencja MLI
Niekorzystne zmiany są potęgowane przez międzynarodową konwencję MLI w sprawie zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania i przenoszeniu zysków, która została podpisana przez Polskę 29 września 2017 r. Jednym z głównych jej założeń jest zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania z metody wyłączenia z progresją na metodę odliczenia proporcjonalnego.
Dla przykładu w rozliczeniu za 2020 r. nowe zasady dotyczyć będą Wielkiej Brytanii, Irlandii, Finlandii, Izraela, Japonii, Litwy oraz Nowej Zelandii. Uwagi wymaga fakt, iż to Wyspy Brytyjskie są częstym celem emigracji zarobkowej Polaków. Natomiast od 2021 r. niekorzystna metoda będzie obowiązywać w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania z Danią, Norwegią, Portugalią, Belgią i Kanadą.
Konsekwencje wprowadzanych zmian
Nowe regulacje mają wejść w życie od 1 stycznia 2021 r. Jak argumentuje Ministerstwo Finansów: “Obecny skutek zastosowania ulgi abolicyjnej w pełnej wysokości nie realizuje polityki podatkowej w zakresie eliminowania podwójnego opodatkowania, a także nie zachęca do osiągania przychodów w Polsce”.
Wprowadzane zmiany mogą przynieść odwrotne od zamierzeń skutki. Wielu Podatników może zdecydować się na zmianę rezydencji podatkowej, co ze względu na nieostrość pojęcia ośrodka interesów życiowych oraz mobilność w przemieszczaniu się nie powinno być trudnym zadaniem.
Na tym tle mogą pojawić się spory z Organami podatkowymi, dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie się, np. uzyskując zagraniczny certyfikat rezydencji. W niektórych przypadkach, przeprowadzka za granicę może wiązać się z obowiązkiem odprowadzenia podatku od niezrealizowanych zysków, tzw. Exit Tax. W razie pytań bądź wątpliwości zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią.
Bartosz Przybysz
Specjalista ds. doradztwa podatkowego
