Fundator
Do założenia fundacji konieczny jest fundator, czyli osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która podejmie akt fundacyjny i uchwali statut określający zasady funkcjonowania nowopowstałej osoby prawnej. Alternatywą do aktu fundacyjnego jestpo prostu testament. Co istotne, do podjęcia aktu fundacyjnego, czy powołania fundacji w testamencie niezbędna będzie wizyta u notariusza, gdyż wymagana jest do tego forma aktu notarialnego. W statucie fundator wskazuje między innymi co i któremu beneficjentowi będzie przysługiwać.
Jeżeli fundacja zakładana jest przez akt fundacyjny – fundatorów może być kilku, w przeciwieństwie do sytuacji, gdy fundację rodzinną ustanawia się w testamencie.
Beneficjent
Fundację tworzy się, aby gromadzić mienie, zarządzać nim w interesie beneficjentów oraz spełniać świadczenia na ich rzecz. Zgodnie z ustawą, beneficjentem fundacji rodzinnej może być każda osoba fizyczna, organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego, a nawet sam fundator. Przy czym warto podkreślić, że nie jest wymagane, by beneficjentem była rodzina fundatora.
Przyznanie beneficjentowi określonego świadczenia można zastrzec terminem lub warunkiem. Beneficjent, w przeciwieństwie do wierzytelności, nie może zbyć swoich praw i obowiązków. Dopuszczalne jest zrzeczenie się uprawnień beneficjenta, jednak wymagana jest ku temu forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym. Jeśli zrzecze się on wszystkich swoich uprawnień, wówczas całkowicie utraci status beneficjenta.
Organy fundacji
Fundator powinien w statucie ustanowić zgromadzenie beneficjentów, a ponadto gdy statut nie stanowi inaczej, zobowiązany jest powołać członków zarządu. To właśnie zarząd, co do zasady zwołuje zgromadzenie beneficjentów, reprezentuje fundację na zewnątrz i kieruje jej działalnością. Dodatkowo można powołać organ kontroli, jakim jest rada nadzorcza.
Uchwała Zgromadzenia Beneficjentów wymaga:
1) rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego fundacji rodzinnej za poprzedni rok obrotowy;
2) udzielenia absolutorium członkom zarządu fundacji rodzinnej z wykonania przez nich obowiązków.
Zgromadzenie Beneficjentów, w niektórych kwestiach przypomina Zgromadzenie Wspólników funkcjonujące w sp. z o.o.
Majątek fundacji
Warto dodać, że fundacja rodzinna, jak każda inna fundacja, musi mieć swój majątek, a stanowi go fundusz założycielski. Ma on umożliwiać działanie i realizowanie założonych przez fundatora celów. W fundacji rodzinnej fundusz ten nie może być niższy niż 100 000 złotych i musi być utrzymywany przez cały okres prowadzenia fundacji.
Fundacja ponosi odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem. Nie ponosi jej fundator ani członkowie zarządu. Mogą oni ponosić odpowiedzialność karną, cywilną oraz solidarną za zaległości podatkowe.
Podatki
Zarówno założenie fundacji, jak i przekazanie do niej majątku nie stanowi podstawy do opodatkowania. Stanowi ją, jednak przekazywanie środków beneficjentom, wówczas fundacja zmuszona będzie płacić CIT 15% od tych czynności.
Beneficjentom, którzy są fundatorem lub jego najbliższą rodziną, przysługuje zwolnienie z podatku. Pozostali będą płacić 15 % PIT. Natomiast Beneficjenci będący organizacjami pozarządowymi będą płacić CIT na dotychczasowych zasadach, w tym będą mogli skorzystać z obowiązującego zwolnienia przedmiotowego.
Działalność gospodarcza
Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą, jednak tylko w zakresie określonym w ustawie, która dopuszcza:
- prowadzenie gospodarstwa rolnego,
- wynajmowanie nieruchomości,
- kupowanie i sprzedawanie akcji,
- posiadanie udziałów i przyjmowanie dywidendy,
- uzyskiwanie dochodów z praw autorskich, licencji i patentów.
Fundacja rodzinna świetnie sprawdzi się u przedsiębiorców, którzy prowadzą swoją działalność gospodarczą i pragną, by była ona kontynuowana po ich śmierci. Umożliwia ona zabezpieczenie biznesu, majątku, jak i członków rodziny.
