27 grudnia, 2022

„Skazani na VAT” – Kto i kiedy musi być VAT-owcem?

Ustawa o podatku VAT daje możliwość zwolnienia z tego podatku, niektórych podatników, ze względu na charakter działalności lub wartość sprzedaży. Jest jednak pewna grupa podatników, których pozbawiono na gruncie VAT prawa do jakiegokolwiek zwolnienia. W skrócie, prowadząc działalność gospodarczą, chcąc czy nie – musimy być podatnikiem VAT.

Regulacje krajowe

 

Taki obowiązek nakłada na podatników art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Przepis ten wymienia wszystkie kategorie towarów i usług, których sprzedaż wyklucza możliwość zwolnienia od opodatkowania.

Ustawowo zwolnieniem podmiotowym są objęci podatnicy, u których wartość sprzedaży (bez kwoty podatku) w poprzednim roku podatkowym, nie przekroczyła kwoty 200 tys. zł. W tym zakresie przewiduje się jednak wyjątki w zastosowaniu powyższego zwolnienia.

 

W tej grupie wymienia się podatników, którzy sprzedają następujące towary:

  • wymienione w załączniku nr 12 – są to wyroby (złom) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
  • objęte podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem:
    – energii elektrycznej,
    – wyrobów tytoniowych,
    – samochodów osobowych, z wyłączeniem tych, które są przez podatnika zaliczane do środków trwałych podlegających amortyzacji,
  • budynki, budowle lub ich części, gdy dostawa dokonywana jest ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, a także, gdy nie minęły 2 lata od pierwszego zasiedlenia,
  • terenów budowlanych,
  • nowych środków transportu,
  • w ramach sprzedaży „na odległość”:
    -preparatów kosmetycznych i toaletowych,
    – komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych,
    – urządzeń elektrycznych,
    – maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych,
  • hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
    – pojazdów samochodowych,
    – motocykli

Wyjątek w kwestii zwolnienia stanowią, również podmioty świadczące usługi:

  • prawnicze,
  • w zakresie doradztwa, z wyłączeniem doradztwa rolniczego,
  • jubilerskie,
  • w zakresie ściągania długów, w tym factoringu.

 

Regulacje unijne

 

Dlaczego właśnie Ci podatnicy zostali pozbawieni możliwości korzystania ze zwolnienia? Źródła tej regulacji należy szukać w prawodawstwie unijnym. Podstawą całego sytemu podatku VAT w Unii Europejskiej jest Dyrektywa VAT 2006/112/WE. W tym zakresie, jesteśmy związani przepisami Dyrektywy, która wymienia podmioty i czynności, które mogą lub muszą być zwolnione z podatku VAT, ale również te sytuacje, w których państwa członkowskie nie mogą pozwolić na zwolnienie.

Szczególne znacznie ma art. 283 Dyrektywy. Przepis ust. 1 tego przepisu wyłącza ze zwolnienia okazjonalnie dokonywane transakcje w zakresie dostaw budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem, jak również dostawy terenów budowlanych.

Zakres ten przewidziany przez polskiego ustawodawcę jest nieco szerszy niż wskazany w ust. 1 art. 283 Dyrektywy VAT. Niemniej jednak ust. 2 tego artykułu, pozwala państwom członkowskim na dalsze (tzn. inne niż wynikające z ust. 1 w art. 283) ograniczanie zakresu stosowania zwolnienia z VAT dla małych przedsiębiorców, z czego skorzystał polski ustawodawca.

 

„Towary i usługi wrażliwe”

 

Branże wymienione w art. 113 ust. 13 są uważane, jako te, które w szczególny sposób
są narażone na oszustwa i próby wyłudzeń w podatku VAT. W szczególności należy tutaj wskazać handel takimi towarami jak elektronika czy części samochodowe. W obrocie tymi towarami najczęściej dochodzi do unikania opodatkowania. Przykładowo nowe telefony, często były oferowane jako towary używane z zastosowaniem do nich procedury VAT marża. Innym przykładem tego rodzaju działań, było – odmawianie wystawiania faktur VAT. Na portalach internetowych nawet dzisiaj można spotkać się z ofertami, zawierającymi adnotację „nie wystawiam faktury VAT”. Celem takich działań jest zaniżenie podstawy opodatkowania i unikanie jego zapłaty.

Dla ww. procederów, trudno oszacować kwoty takich oszustw. Analiza funkcjonujących portali internetowych i oferowanych tam ofert sprzedaży, mogą świadczyć o szerokim stosowaniu  tego typu transakcji.

W przypadku obrotu częściami do pojazdów samochodowych i motocykli, objęcie wyłączeniem nie tylko tzw. sprzedaży internetowej, jest uzasadnione ogromną skalą oszustw, również w przypadku handlu stacjonarnego. Problem w tym zakresie związany był głównie z wykorzystywaniem limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, po przekroczeniu którego sprzedaż nie była już ewidencjonowana. Nabywanie towarów bez podatku VAT i brak ich ewidencjonowania, sprzyjał świadczeniu usług napraw pojazdów samochodowych i motocykli w tzw. szarej strefie.

Ponadto, dla celów uniknięcia podatku VAT,  we wskazanych powyżej branżach, tworzone były  podmioty, które funkcjonowały dopóki nie osiągały progu zwolnienia. Następnie były likwidowane po to, aby utworzyć nowy podmiot i ponownie móc korzystać ze zwolnienia od podatku.

Ograniczenie zwolnienia w tych dziedzinach wynikało z tego, że to właśnie tam,
w szczególny sposób dochodziło do nadużyć.  Wprowadzenie obowiązku opodatkowania tych branż, uzasadnia fakt, że właśnie w nich, oszustwa przyjmują największą skalę. Głównym celem zastosowanych obostrzeń, w zakresie prawa do zwolnienia w VAT, jest przede wszystkim uszczelnienie podatku VAT oraz zapewnienie ochrony konkurencyjności dla uczciwych przedsiębiorstw.

Biorąc pod uwagę ostatnie lata, trudno raczej liczyć na odwrócenie tendencji, w zakresie tych towarów i usług, które dzisiaj obowiązkowo podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Przeciwnie – pomimo, że nie są aktualnie przewidywane żadne zmiany w tej materii, to raczej należy się spodziewać, że w przyszłości ustawodawca będzie dążył do objęcia podatkiem VAT, coraz szerszej kategorii podmiotów.

Zobacz również

Teksty, które musisz przeczytać!

Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej

W tym artykule przedstawię procedurę występowania wspólnika ze spółki cywilnej, której umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Omówię także związane z tym konsekwencje finansowe oraz wskażę najważniejsze aspekty, o których należy pamiętać.

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu

Leasing jest coraz częściej wybierany przez przedsiębiorców jako sposób sfinansowania zakupu pojazdu firmowego. Daje wiele korzyści podatkowych, ze względu na wliczenie wydatków związanych z umową leasingową i miesięcznymi ratami w koszty uzyskania przychodu. Pozostaje tylko kwestia, jak przeprowadzić cały proces zakończenia leasingu, aby później móc jak najkorzystniej sprzedać samochód.

Danina solidarnościowa kogo dotyczy i na czym polega?

W tym artykule dowiesz się:
– Kogo dotyczy danina solidarnościowa?
– Od jakich dochodów zapłacisz daninę solidarnościową?
– Czy przysługują Ci jakieś odliczenia?
– Kiedy wykazać oraz zapłacić daninę solidarnościową?

Dopłaty do kapitału – sztuczka kreatywnego księgowego

Dopłaty do kapitału mogą być świetną alternatywą dla pożyczek od wspólników. Czym się różnią, jakie mają wady i zalety? Czy mogą być wykorzystane wyłącznie do dokapitalizowania spółki,
czy może mogą mieć bardziej kreatywne zastosowanie? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule, zapraszam!

Śledź nasze social media

Dawid Bryl
Dawid Bryl
Starszy Specjalista - Dział doradztwa podatkowego

Udostępnij artykuł

Zobacz również

Teksty, które musisz przeczytać!

Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej

W tym artykule przedstawię procedurę występowania wspólnika ze spółki cywilnej, której umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Omówię także związane z tym konsekwencje finansowe oraz wskażę najważniejsze aspekty, o których należy pamiętać.

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu

Leasing jest coraz częściej wybierany przez przedsiębiorców jako sposób sfinansowania zakupu pojazdu firmowego. Daje wiele korzyści podatkowych, ze względu na wliczenie wydatków związanych z umową leasingową i miesięcznymi ratami w koszty uzyskania przychodu. Pozostaje tylko kwestia, jak przeprowadzić cały proces zakończenia leasingu, aby później móc jak najkorzystniej sprzedać samochód.

Danina solidarnościowa kogo dotyczy i na czym polega?

W tym artykule dowiesz się:
– Kogo dotyczy danina solidarnościowa?
– Od jakich dochodów zapłacisz daninę solidarnościową?
– Czy przysługują Ci jakieś odliczenia?
– Kiedy wykazać oraz zapłacić daninę solidarnościową?

Dopłaty do kapitału – sztuczka kreatywnego księgowego

Dopłaty do kapitału mogą być świetną alternatywą dla pożyczek od wspólników. Czym się różnią, jakie mają wady i zalety? Czy mogą być wykorzystane wyłącznie do dokapitalizowania spółki,
czy może mogą mieć bardziej kreatywne zastosowanie? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule, zapraszam!

Śledź nasze social media

Oto, co również warto przeczytać

Zebraliśmy treści, które idealnie dopełnią artykuł.
Cit Estoński 2026
29 października, 2025
Czy ryczałt pozostanie optymalną formą opodatkowania spółek? Na co trzeba uważać i jakie kroki podjąć, a może lepiej poczekać na kolejny ruch rządzących? <br><br>Poniżej przedstawiam najważniejsze (w mojej opinii) zmiany zaproponowane przez Ministerstwo Finansów w projekcie z dnia 16 września 2025 roku.
Przeczytaj całość
Sprzedawca wystawiający paragon
23 października, 2025
Zgodnie z art. 106b ust. 5 ustawy o VAT w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (numer NIP).
Przeczytaj całość
Długopis leżący na kalendarzu
17 października, 2025
Zbliżają się terminy na przygotowanie dokumentacji cen transferowych za 2024 r. Dowiedz się, jakie są progi transakcyjne, kiedy złożyć informację TPR i kogo dotyczą zwolnienia. Kompleksowy poradnik dla firm.
Przeczytaj całość