Pułapka Ministerstwa Finansów na spółki jawne

Spółki jawne podatnikiem CIT

Zgodnie z nowelizacją ustawy, jej przepisy w pewnych sytuacjach stosuje się do spółek jawnych. Staje się ona podatnikiem CIT, gdy ma siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, a dodatkowo spółka ta nie złoży:

• przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji o podatnikach CIT oraz PIT, posiadających prawo do udziału w zysku tej spółki,lub

• aktualizacji ww. informacji w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników.

Informację tę składa się zarówno do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej, jak i naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.

Należy ją złożyć przed każdorazowym rozpoczęciem roku obrotowego, nawet gdy skład podatników oraz ich udziały w zyskach nie ulegną zmianie. W tym miejscu warto przypomnieć, że w polskim prawie podatkowym poprzez rok obrotowy rozumiemy okres rozliczeniowy, składający się zwykle z dwunastu kolejno następujących po sobie miesięcy. Najczęściej pokrywają się one z rokiem kalendarzowym.

Wprowadzone zmiany oznaczają nic innego jak podwójne opodatkowanie. Na poziomie spółki podatkiem CIT, a na poziomie wspólników podatkiem PIT lub CIT. Aby tego uniknąć w sytuacji, gdy wspólnikiem nie są wyłącznie osoby fizyczne, ale przykładowo spółka z o.o., należy pamiętać o złożeniu zawiadomienia.

Zgodnie z przepisami przejściowymi termin na złożenie zawiadomienia naczelnika minął 31 stycznia 2021 roku. W przypadku gdy spółka jawna rozpoczęła działalność przed początkiem roku – informację tę składa się na dzień 1 stycznia 2021 roku. Natomiast w sytuacji, gdy działalność ta rozpoczęła się w okresie od 1 do 31 stycznia 2021 roku – według stanu na dzień rozpoczęcia działalności.

Należy jednak pamiętać, że obowiązek ten nie dotyczy spółek jawnych, w których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne.

Spółka utworzona po 31 stycznia 2021 r.

W tym przypadku sytuacja jest dużo bardziej skomplikowana. Datą pierwszego dnia pierwszego roku obrotowego spółek jawnych nie jest data rejestracji takiego podmiotu, tylko otwarcia przez niego ksiąg rachunkowych. Natomiast zgodnie z ustawą o rachunkowości, podmiot ten jest zobowiązany do otworzenia ksiąg rachunkowych na dzień rozpoczęcia działalności. Tym dniem jest pierwsze zdarzenie wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. Przykładem takiego zdarzenia może być m.in. zapłata za zakupioną usługę. Wobec tego nowoutworzona spółka jawna, która złoży informację przed tak rozumianym dniem rozpoczęcia działalności – zachowa status podmiotu podatkowo transparentnego.

Skutki braku złożenia we wskazanych terminach informacji bądź jej aktualizacji, będą niestety odczuwalne długofalowo. Zgodnie z wprowadzonymi przepisami, spółka ta stanie się podatnikiem podatku CIT i pozostanie nim do dnia jej likwidacji lub wykreślenia z rejestru. Kwestia ta została dosadnie wskazana w odpowiedzi Ministra Finansów na zapytanie poselskie nr 2151.

Spółka jawna powstała w wyniku przekształcenia

Główna wątpliwość w tym zakresie sprowadza się do tego, kto powinien złożyć informację, aby była ona skuteczna. Tę kwestię wyjaśnia wydana 15 marca 2021 r. indywidualna interpretacja o sygn. 0111-KDIB1-1.4010.9.2021.2.ŚS. Wnioskodawca przedstawił stan faktyczny, z którego wynika, że zamierza dokonać przekształcenia spółki komandytowej w spółkę jawną. W interpretacji tej Dyrektor Krajowej Informacji zgodził się ze stanowiskiem, że złożenie informacji przez spółkę komandytową przed jej przekształceniem w spółkę jawną będzie skuteczne.

Oznacza to, że spółka jawna będąca następcą prawnym, nie będzie podatnikiem podatku CIT. Jak bowiem prawidłowo zauważył wnioskodawca:

„przekazanie ww. informacji przez spółkę przekształcaną powinno być traktowane tak samo jak złożenie takiej informacji przez spółkę przekształconą tj. spółkę jawną. Oświadczenie to będzie bowiem w dalszym ciągu składał ten sam podmiot”.

Wobec tego, aby spółka jawna powstała w wyniku przekształcenia nie została podatnikiem podatku CIT – informację powinna złożyć spółka przekształcana, jeszcze przed dniem rejestracji przekształcenia.

Nieprecyzyjne przepisy

Kolejny raz mamy do czynienia z wprowadzonymi przepisami, które pozostawiają wiele wątpliwości. Konsekwencją tego niejedna spółka jawna, która powstała w wyniku przekształcenia ostatecznie zyskała status podatnika CIT. Pamiętajmy, że nie jest to pierwsza sytuacja, gdy ustawodawca niewystarczająco precyzuje przepisy. Przykładem takiego działania mogą być przepisy dotyczące ulgi IP Box i prowadzonej ewidencji. W tym przypadku doczekały się one po kilku miesiącach obszernych objaśnień Ministerstwa Finansów. Czy tak będzie również w przypadku podwójnego opodatkowania spółek jawnych? Pozostaje nam uzbroić się w cierpliwość i obserwować kształtującą się linię interpretacyjną. Ustawodawca natomiast powinien pamiętać, że pośpiech jest złym doradcą…