Przełomowy wyrok w sprawie ulgi IP Box!
Organy podatkowe próbują utrudnić podatnikom korzystanie z ulgi IP Box, posługując się praktycznie wszystkimi możliwymi metodami. Dochodzi do takich absurdów, jak próby nakazania podatnikowi stwierdzenia we wniosku, że prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Wysnucie takich wniosków i ocena przedstawionej sytuacji jest zadaniem organów podatkowych. Naczelny Sąd Administracyjny dostrzegł ten problem i w wyroku z dnia 23 listopada 2021 r. (sygn. II FSK 1049/21) zajął stanowisko w tej sprawie. Jednoznacznie wskazał, że nie można żądać od zainteresowanego, by we własnym zakresie rozstrzygnął, czy prowadzi działalność badawczo-rozwojową.
Wniosek pozostawiony bez rozpatrzenia – początek długiej batalii
We wspomnianej sprawie, istotą sporu był fakt pozostawienia bez rozpoznania wniosku podatnika o wydanie interpretacji indywidualnej ze względu na jego nieuzupełnienie. Podatnik zobowiązany jest do przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska. Jeżeli wniosek nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa podatnika do usunięcia braków w terminie 7 dni. Musi także pouczyć podatnika, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. Organ interpretacyjny nie jest zobowiązany do podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Wzywa on podatnika do uszczegółowienia stanu faktycznego jedynie w sytuacji, gdy podany stan faktyczny uniemożliwia odpowiedź na pytanie zawarte we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Interpretacja indywidualna ma na celu uzyskanie stanowiska organu podatkowego w zakresie rozumienia przepisów prawa podatkowego przez podatnika.
Zdaniem NSA, podatnik we wniosku o wydanie interpretacji wywiązał się z obowiązku wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego. Organ interpretacyjny nie miał podstaw do wydania postanowienia o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Organ podatkowy związany jest zakresem pytania sformułowanego przez podatnika w relacji do podanego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Może on poruszać się jedynie w ramach tego pytania i stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego, które zakreślają przedmiot postępowania interpretacyjnego.
Brak było więc podstaw do wydania postanowienia o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania. Dokonana przez organ interpretacyjny analiza wniosku o wydanie interpretacji w zakresie wezwania do uzupełnienia jego braków była błędna. Co więcej, w uzasadnieniu skargi kasacyjnej organ interpretacyjny popada w wewnętrzną sprzeczność. Domagał się ̨od podatnika stwierdzenia czy oprogramowanie tworzone jest w ramach działalności badawczo- rozwojowej. Oznacza to, że żądał odpowiedzi na pytanie, które podatnik skierował do organu. Prowadzi to do podważenia sensu wydawania interpretacji podatkowych, jeśli sam podatnik ma udzielić odpowiedzi na zadane przez siebie organowi pytanie.
Spór o odpowiedź na pytanie dotyczące działalności badawczo-rozwojowej
Organ zarzucił podatnikowi, że kieruje pytanie, czy prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Jednocześnie podatnik stwierdza, że prowadzi działalność w zakresie technologii informatycznych oraz doświadczenia w zakresie przygotowywania kompleksowych rozwiązań związanych z tworzeniem programów komputerowych. Realizuje przy tym zlecenia programistyczne, które zostały dokładnie opisane we wniosku, w wyniku czego uzyskuje z tego tytułu dochody. Zdaniem NSA w ten sposób podatnik wyraża jedynie swój pogląd w danej kwestii. Nie można potwierdzić jego wiedzy o fakcie prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej. Można jedynie wywnioskować jego chęć „uważania” tej działalności za taką, która spełnia określone cechy tejże działalności. Organ uchylił się od ustosunkowania do przedstawionego stanu faktycznego, domagając się od podatnika samodzielnego udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie.
Wezwanie do sprecyzowania wniosku nie mogło prowadzić do żądania, aby to sam podatnik przesądził sporną kwestię, o którą wprost zapytał. Mógł jedynie wezwać do sprecyzowania danych faktycznych dotyczących prowadzonej działalności, niezbędnych do ich oceny. Następnie, na gruncie obowiązujących przepisów należało ocenić ten rodzaj działalności. Pozostawienie wniosku bez rozpoznania dopuszczalne byłoby tylko w przypadku, jeśli podatnik nie przedstawiłby wystarczających okoliczności faktycznych do oceny. Skoro podatnik dokładnie opisał swoją działalność przez pryzmat cech działalności badawczo-rozwojowej, to organ był zobligowany do udzielenia odpowiedzi.
Wyrok ten jest zdecydowanie korzystny dla podatników, ponieważ obliguje organ do udzielenia merytorycznej odpowiedzi, bez „przerzucania” tego obowiązku na samego zainteresowanego. Organ powinien wydać indywidualną interpretację, która będzie miała walor ochronny dla podatnika. Wyrok ten daje także nadzieję na zapoczątkowanie swego rodzaju „trendu” w orzecznictwie. Być może zapoczątkuje szereg podobnych orzeczeń, co zresztą już powoli się zaczyna, bowiem NSA w wyroku z dnia 17 grudnia 2021 r. (sygn. II FSK 1239/21) wydał bardzo podobny wyrok. W tym przypadku NSA doszedł do identycznych wniosków, a w uzasadnieniu posłużono się argumentacją przedstawioną w wyroku z dnia 23 listopada 2021 r. (sygn. II FSK 1049/21).
W Polsce nie funkcjonuje system prawa precedensowego i powyższe wyroki NSA mogą jedynie pozytywnie wpłynąć na praktykę organów. Jednak nie rozwiązuje to w pełni problemu osób ubiegających się o interpretację, które chcą bezpiecznie korzystać z ulgi IP Box. Mimo to należy mieć nadzieję, że takie wyroki już niedługo będą wydawane coraz częściej, a organy i sądy będą stawały po stronie podatników.
