Kiedy można żądać zapłaty? – wymagalność roszczenia
Podstawą windykacji jest tzw. wymagalność roszczenia, czyli moment, w którym można już żądać zapłaty od kontrahenta – i to wraz z należnymi odsetkami.
Termin wymagalności ma znaczenie m.in. dla naliczania odsetek za brak płatności na czas oraz biegu przedawnienia roszczeń.
Jak się zabezpieczyć jeszcze na etapie umowy?
Najlepsza windykacja to ta, której… nie trzeba prowadzić. Dlatego już przy podpisywaniu kontraktu warto wprowadzić zapisy chroniące interesy, tj.:
- odsetki,
- zadatek lub zaliczka,
- zabezpieczenia rzeczowe (zastaw, hipoteka),
- poręczenie,
- oświadczenie o poddaniu się egzekucji (art. 777 KPC).
Dzięki tym środkom można uniknąć komplikacji w relacjach z kontrahentami, a także zadbać o swoje bezpieczeństwo, zanim problem w ogóle się pojawi.
W takiej sytuacji wierzyciel ma również prawo wstrzymać się z realizacją swojej części umowy do momentu zapłaty przez drugą stronę.
Kluczowe jest to, aby zapisy były precyzyjnie sformułowane, aby uniknąć potencjalnych sporów.
Wezwanie do zapłaty – formalny, ale kluczowy krok
Zanim sprawa zostanie skierowana do sądu, warto wysłać wezwanie do zapłaty. To często ostatnia szansa dla dłużnika, by uregulował należność dobrowolnie.
Wezwanie powinno zawierać m.in.:
- kwotę zadłużenia,
- podstawę prawną, z której wynika należność (np. fakturę, umowę),
- naliczone odsetki,
- termin zapłaty,
- ostrzeżenie o skierowaniu sprawy do sądu,
- dane wierzyciela i dłużnika oraz numer rachunku bankowego.
Wysłanie przedsądowego wezwania do zapłaty może przynieść szereg korzyści, tj.: oszczędność czasu oraz zmniejszenie kosztów związanych z postępowaniem sądowym, jeżeli dłużnik zdecyduje się uregulować należność w wyznaczonym terminie.
Odsetki i rekompensata – dodatkowa ochrona dla wierzyciela
Trzeba pamiętać, że w przypadku braku płatności lub opóźnienia w płatności wierzyciel ma prawo naliczać odpowiednie odsetki.
W zależności od stosunku łączącego strony, wierzyciel oprócz należności głównej może żądać zapłaty:
- odsetek ustawowych lub
- odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych albo
- odsetek umownych – o ile takie były określone w umowie pomiędzy stronami.
Dodatkowo w transakcjach między przedsiębiorcami przysługuje możliwość dochodzenia zwrotu kosztów odzyskiwania należności – w przepisach nazywany rekompensatą. To wyliczona kwota (od 40 do 100 euro – w zależności od wartości należności), której wierzyciel może dochodzić od dłużnika w sytuacji, gdy ten opóźnia się z płatnością wynagrodzenia za świadczone usługi lub sprzedany towar. Obok odsetek za opóźnienie, jest to narzędzie, które ma na celu zdyscyplinować dłużnika do terminowego regulowania należności.
Więcej informacji na temat zwrotu kosztów odzyskiwania należności znajduje się w naszym artykule, który jest poświęcony temu zagadnieniu.
Co zrobić, jeśli wezwanie nie działa? – droga sądowa
Jeśli polubowne działania nie przynoszą efektu, pozostaje droga sądowa. Przede wszystkim mamy do wyboru dwie opcje:
- Elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU):
- w odróżnieniu od postępowania zwykłego, pozew składa się w formie online za pośrednictwem systemu elektronicznego,
- strony mają w postępowaniu przed e-sądem takie same prawa, jak w tradycyjnym postępowaniu sądowym;
- opłata sądowa za wniesienie pozwu wynosi tylko 1,25% wartości przedmiotu sporu, jednak – zgodnie z ogólnymi zasadami – nie może być niższa niż 30 zł,
- do pozwu nie załącza się dokumentów, a jedynie opisuje się je w treści pozwu o zapłatę.
- Postępowanie tradycyjne – pozew składany jest we właściwym sądzie rejonowym lub okręgowym.
W obu przypadkach sąd może wydać nakaz zapłaty, który następnie stanowi podstawę do skierowania sprawy do egzekucji komorniczej.
Uwaga na terminy przedawnienia!
Nawet najlepiej udokumentowane roszczenie może przepaść, jeśli minie termin jego przedawnienia.
Co do zasady termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. roszczeń o zapłatę czynszu wynikającego z umowy najmu, czy o zapłatę raty wynikającej z umowy leasingu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata – są to tzw. ogólne okresy przedawnienia.
Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną, np. umowę.
Nie wszystkie roszczenia majątkowe przedawniają się na zasadach ogólnych, dlatego tak ważne jest, by kontrolować te terminy.
Podsumowanie
Nieterminowa zapłata to problem, który może sparaliżować płynność finansową firmy, dlatego warto:
- zabezpieczyć się już na etapie umowy i zadbać o jej odpowiednie zapisy,
- pilnować terminów płatności i reagować możliwie szybko,
- wystosować wezwanie do zapłaty,
- pamiętać, że oprócz należności głównej, istnieje możliwość dochodzenia odsetek oraz rekompensaty,
- w razie potrzeby skierować sprawę do sądu.
Odpowiednio szybkie działanie zwiększa szansę na odzyskanie pieniędzy i chroni przed przedawnieniem roszczenia.
Masz problem z nierzetelnym kontrahentem?
Skontaktuj się z naszą Kancelarią – pomożemy w skutecznej windykacji, przygotujemy wezwanie do zapłaty i poprowadzimy sprawę w sądzie, jeśli będzie taka potrzeba.
