Co dokładnie będzie wliczane do stażu pracy?
Nowelizacja obejmie szeroki katalog aktywności zawodowych. Do stażu pracy zaliczane będą m.in.:
- okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (samozatrudnienie, B2B),
- okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
- okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług lub umowy agencyjnej,
- okresy członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych,
- okresy pracy zarobkowej za granicą,
- a także niektóre okresy zawieszenia działalności gospodarczej w związku z opieką nad dzieckiem, jeśli były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne.
Nie będzie natomiast wliczana umowa o dzieło, ponieważ nie stanowi ona tytułu do ubezpieczeń społecznych.
Nowe regulacje przewidują, że większość okresów zostanie potwierdzona zaświadczeniami wydanymi przez ZUS. Okresy, które nie były zgłoszone do ZUS lub pracowały za granicą, będą potwierdzane na zasadach ogólnych — czyli ciężar dowodu spoczywać będzie na pracowniku.
Kiedy zmiany mają wejść w życie?
Projekt przewiduje, że nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. To stosunkowo długi vacatio legis, potrzebny pracodawcom i instytucjom do dostosowania systemów kadrowo-płacowych, weryfikacji historii zatrudnienia, wprowadzenia zmian w regulaminach i przygotowania budżetu.
Jakie korzyści dla pracowników?
Dzięki tej zmianie osoby, które przez lata współpracowały na umowach cywilnoprawnych lub prowadziły własną działalność, zyskają dostęp do uprawnień, które dotychczas były zarezerwowane dla osób z „etatowym” stażem:
- Wyższy wymiar urlopu — dotychczas osoby o ograniczonym „oficjalnym” stażu często miały ograniczone prawo do 20 dni urlopu; z doliczonym okresem cywilnoprawnym możliwe stanie się osiągnięcie progu uprawniającego do 26 dni.
- Lepszy okres wypowiedzenia — długość wypowiedzenia zależy od stażu u pracodawcy; okresy zleceń / działalności mogą być doliczane, jeśli były współpracą z tym samym podmiotem.
- Nagrody jubileuszowe, dodatki stażowe, prawa awansu — wiele z tych przywilejów zależy od całkowitego okresu zatrudnienia; doliczony „cywilnoprawny” czas może przyspieszyć nabycie uprawnień.
- Odprawy i inne świadczenia — przy obliczaniu uprawnień (np. w przypadku zwolnień) także będzie można uwzględnić okresy cywilnoprawne, jeśli spełniają warunki przewidziane nowymi przepisami.
Planowana zmiana to ważny i długo wyczekiwany krok w stronę bardziej równego traktowania wszystkich osób aktywnych zawodowo – niezależnie od tego, na jakiej podstawie wykonują swoją pracę. Zostaną docenione lata doświadczenia, które dotychczas nie miały odzwierciedlenia w oficjalnym stażu pracy.
