Definicja młodocianego
W rozumieniu Kodeksu pracy, młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat, jednak nie przekroczyła 18 lat. Co do zasady, nie mając ukończonego 15. roku życia nie można zostać zatrudnionym. Wyjątki zostały opisane w art. 191 § 2 1 -2 3 . Przykładowo: możliwe jest zatrudnienie osoby, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową nie mając skończonego 15. roku życia. W takim przypadku można zostać zatrudnionym na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy się 15 lat.
Młodociany a wynagrodzenie
Młodocianemu podczas nauki zawodu oraz przyuczenia do wykonywania określonej pracy przysługuje wynagrodzenie. Obliczane jest ono w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale*. Przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 2023 roku wyniosło 7 194,95 zł. W tabeli nr 1 zaprezentowano wynagrodzenie przysługujące młodocianemu w okresie od 1 grudnia 2023 roku do 29 lutego 2024 roku. Tabela 1. Wynagrodzenie przysługujące młodocianemu od 1.12.2023 r. do 29.02.2024 r.
| Okres | 1.12.2023 r.-29.02.2024 r. |
| Nie mniej niż 8% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w I roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia | 575,60 zł |
| Nie mniej niż 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia | 647,55 zł |
| Nie mniej niż 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia | 719,50 zł |
| Nie mniej niż 7% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w razie odbywania przyuczenia do wykonywania określonej pracy | 503,65 zł |
Nabycie prawa do urlopu
Młodociany zatrudniony na podstawie umowy o pracę uzyskuje prawo do skorzystania z urlopu w wymiarze:
- 12 dni roboczych – uzyskiwanych z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy,
- 26 dni roboczych – uzyskiwanych z upływem roku pracy,
- 20 dni roboczych – uzyskiwanych w roku kalendarzowym, w którym ukończy 18 lat, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed osiągnięciem pełnoletności.
Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii zimowych.
Praca w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej
Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Co do zasady, pora nocna przypada między 22.00 a 6.00. Jednak w przypadkach określonych w art. 191 § 21-23 właściwym przedziałem godzinowym jest okres od 20.00 do 6.00. Przerwa w pracy młodocianego powinna trwać nieprzerwanie co najmniej 14 godzin. Ponadto, w każdym tygodniu przysługuje mu prawo do nie mniej niż 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku obejmującego niedzielę.
Podsumowanie
Zatrudniając osoby do 18. roku życia należy pamiętać o wielu obowiązkach, których bezwzględnie należy przestrzegać. Mimo to, warto mieć takich pracowników w swojej firmie, ponieważ dzięki temu po ukończeniu szkoły mogą oni podjąć z nami dalszą współpracę. Bardzo często taka sytuacja dotyczy salonów fryzjerskich oraz kosmetycznych.
*Przeciętne miesięczne wynagrodzenie obowiązuje od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS
