Czym jest ulga podatkowa?
Zgodnie z definicją zawartą w Ordynacji podatkowej, poprzez ulgę podatkową rozumie się przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku, z wyjątkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz innych odliczeń stanowiących element konstrukcji tego podatku.
Powyższą definicję należy rozumieć tak, iż ulga to przyznana nam korzyść w postaci zmniejszenia kwoty podatku lub całkowity brak obowiązku jego zapłaty z uwagi na przysługujące zwolnienie.
Do kogo skierowane są ulgi?
Zdecydowana większość ulg podatkowych występujących w obecnym stanie prawnym dedykowana jest podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). W tym zakresie możemy podzielić ulgi na:
a) przysługujące wyłącznie osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej (np. ulga dla młodych);
b) wyłącznie przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą (np. ulga na terminale płatnicze, ulga sponsoringowa) oraz
c) przysługujące zarówno pierwszej jak i drugiej grupie – a tych ostatnich jest zdecydowana większość (np. ulga dla rodzin 4+, ulga prorodzinna, ulga dla emerytów, pałacyk+).
Ponadto oprócz ulg przysługujących osobom fizycznym (PIT), istnieją również takie ulgi, które mogą zastosować podatnicy CIT i są to np. ulga IP Box, ulga B+R, ulga na prototypy, czy ulga na robotyzację.
Należy pamiętać, iż w przypadku przedsiębiorców istotna jest także wybrana przez nich forma opodatkowania działalności gospodarczej. Wynika to faktu, że nie każdą istniejącą ulgę możemy zastosować w każdej z form (tj. na podatku liniowym, skali podatkowej, czy też na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych), gdyż mogą się one wykluczać.
Ujmując to w skrócie: część ulg przysługuje podatnikom niezależnie od wybranej przez nich formy opodatkowania (np. ulga dla rodzin 4+, ulga dla emerytów), a część w zależności od wybranej formy opodatkowania (np. wyłącznie podatnikom opodatkowanym skalą podatkową przysługuje ulga prorodzinna). Mamy także ulgi, które możemy stosować łącznie (np. ulga IP Box i ulga dla rodzin 4+), oczywiście w sytuacji, gdy spełniamy powyższy warunek.
Jaki jest mechanizm ulg?
Nie ma jednego mechanizmu odnoszącego się do każdej z ulg. Podstawowe mechanizmy wyglądają następująco:
a) zwiększają podatkowo konkretny koszt, dzięki czemu obniżają podstawę opodatkowania – po spełnieniu wymogów dany koszt może być naliczony dwukrotnie, dzięki czemu możemy odliczyć większą kwotę od podstawy opodatkowania. Przykładem tego mechanizmu jest np. ulga B+R, czy też wprowadzona w związku z Nowym Ładem ulga na prototypy i robotyzację;
b) wpływają na efektywną stawkę podatku, a w konsekwencji ją obniżają – np. ulga IP Box, dzięki której obniżamy stawkę podatku z 19% (na podatku liniowym) lub 17% (na skali podatkowej) do 5%;
c) zwalniają przychody z opodatkowania – konkretna kwota, która mieści się we wskazanym ustawowo limicie otrzymanego przez nas dochodu, jest całkowicie zwolniona z obowiązku zapłaty podatku, np. ulga dla młodych, czy też ulga dla rodzin posiadających minimum czwórkę dzieci (4+);
d) mogą zostać odliczone od podatku lub podstawy opodatkowania – kwotę pomniejszającą podstawę opodatkowania można ustalić na podstawie wzoru (np. ulgę dla klasy średniej), albo możemy odjąć konkretną kwotę (np. ulga na Internet). Natomiast ulgą, która pomniejsza nam podatek jest ulga prorodzinna, albo ulga dla rodziców samotnie wychowujących dzieci.
Należy również wskazać, że mechanizm danej ulgi zależy od ustawodawcy. Tym samym, w zależności od tego, jaką ulgę będziemy chcieli zastosować, będziemy musieli zweryfikować ten przeznaczony dla niej.
Równie ważne jest to, iż zazwyczaj to podatnik musi dokonać wstępnej weryfikacji na temat tego, czy dana ulga mu przysługuje i znajdzie u niego zastosowanie, powinien wtedy poinformować o tym płatnika lub wykazać ją samodzielnie w zeznaniu rocznym.
Wyjątkiem są sytuacje, w których ulgi są uwzględniane automatycznie – wtedy należy złożyć odpowiednie oświadczenie o rezygnacji z jej stosowania (np. ulga dla klasy średniej).
Zachęcamy do zapoznawania się z naszymi kolejnymi artykułami, w których to będziemy przybliżać bardziej szczegółowo konkretne kategorie ulg.
