Ustalenie 50% kosztów uzyskania przychodu
Koszt uzyskania przychodu w wysokości podwyższonej można zastosować w związku z:
- zapłatą twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
- opłatą licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną,
- korzystaniem przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.
Osoby zatrudnione na umowę o pracę, umowę zlecenie, umowę o dzieło, umowę o przeniesienie prawa własności wynalazku lub innej podobnej mogą skorzystać z 50% KUP. Ważną kwestią jest wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika, gdyż podwyższone koszty uzyskania przychodu mogą być uwzględnione tylko przy honorarium autorskim.
Koszty uzyskania przychodów należy ustalić zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z tym, że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Korzyścią zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów jest zmniejszenie wysokości zaliczki na podatek dochodowy i jednocześnie zwiększenia wysokości pensji netto pracownika.
Kto może skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodów?
Podwyższone do 50% koszty uzyskania przychodu przysługują osobom, które uzyskują przychód z:
- działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa,
- działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki,
- produkcji audialnej i audiowizualnej,
- działalności publicystycznej,
- działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej,
- działalności konserwatorskiej,
- prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 opracowanie cudzego utworu ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1191, 1293, 1669, 2445 i 2339), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia,
- działalności badawczo‑rozwojowej, naukowej, naukowo‑dydaktycznej, badawczej, badawczo‑dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
Limity przy 50% kosztów uzyskania przychodów
Na koszty uzyskania przychodu został nałożony limit. Według art. 22 ust. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych łączne 50% koszty uzyskania przychodów w roku podatkowym (z uprawnionych tytułów) nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej. Granica ta wynosi 85 528 zł, czyli 50% wynagrodzenia 171 056 zł.
Pracownik ma prawo złożyć w formie pisemnej oświadczenie o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu. Pismo należy składać oddzielnie dla każdego roku podatkowego. Takie oświadczenie ma szczególnie zastosowanie przy zatrudnieniu u kilku pracodawców i możliwości przekroczenia ustawowego limitu.
Jak udokumentować przeniesienie praw autorskich?
Istotnym dokumentem potwierdzającym przeniesienie praw autorskich jest treść umowy (lub innego stosownego dokumentu). Z jej treści powinno wynikać, że obowiązki ze stosunku pracy obejmują także działalność twórczą, a wyodrębniona kwotowo część wynagrodzenia stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu. W przypadku gdy umowa nie zawiera takich zapisów, możliwe jest także wskazanie w dokumentacji wewnętrznej pracodawcy. Ważne jest, aby dokument jednoznacznie ukazywał wyodrębnioną część honorarium.
Elementami dokumentującymi możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów w danym okresie jest zatem umowa, z której wynika zakres prac twórczych, dokumentacja wewnętrzna pracodawcy (m.in. szczegółowa ewidencja wynagrodzeń twórców) oraz rzeczywiste tworzenie przez pracowników dzieła w rozumieniu prawa autorskiego.
Interpretacja Ogólna odnośnie zastosowania 50% KUP od honorarium autorskiego
Interpretacja Ogólna w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów od honorarium autorskiego została opublikowana przez Ministerstwo Finansów we wrześniu 2020 roku. Zawarte w interpretacji wyjaśnienia dotyczą ustalania honorarium należnego pracownikowi (twórcy), a także precyzują praktykę odnośnie zastosowania podwyższonych kosztów pracowniczych. Ponadto w Interpretacji Ogólnej zostało ponownie przytoczone, komu przysługuje 50% KUP. Uprawnieni do zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu są wyłącznie twórcy, którzy z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi, osiągają przychody z określonych tytułów wymienionych w ustawie o podatki dochodowym od osób fizycznych.
Ulga dla młodych a 50% KUP
Ulgą dla młodych objęte są osoby do 26 roku życia, których przychody nie przekraczają progu 85 528 zł w danym roku podatkowym. Czy zatem ulga dla młodych obowiązuje w przypadku zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu przez młodych twórców? Ministerstwo Finansów w Interpretacji Ogólnej doprecyzowuje kwestię rozliczania tych osób. Młodzi twórcy mogą jednocześnie korzystać z ulgi dla młodych oraz z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, jeżeli suma kosztów autorskich oraz przychodów objętych tą ulgą nie przekroczy kwoty 85 528 zł w roku podatkowym. Oznacza to, że podatnicy nie zapłacą podatku do momentu osiągnięcia tego progu. Natomiast po jego przekroczeniu będą mogli skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu do kwoty 85 528 zł liczonej od początku po przekroczeniu limitu zwolnienia w ramach ulgi dla młodych.
Wypłacenie wynagrodzenia przed powstaniem utworu
Kwestia wypłaty wynagrodzenia naliczonego z uwzględnieniem podwyższonych kosztów uzyskania przychodów zanim powstał utwór również była niedoprecyzowana przed opublikowaniem Interpretacji Ogólnej. Według Ministerstwa Finansów płatnik może uwzględnić 50% kosztów uzyskania przychodów także przy wypłacie tego rodzaju wynagrodzenia za miesiąc, w którym twórca przebywał na urlopie lub zwolnieniu lekarskim. Wynagrodzenie może też stanowić część wypłaty należnego honorarium. Należy pamiętać, że w takim przypadku koszty autorskie nie mogą mieć zastosowania do całego przychodu np. ze stosunku pracy wraz z zasiłkiem chorobowym.
Przejście praw majątkowych do programów komputerowych
W przypadku programisty zatrudnionego na umowie o pracę całość jego autorskich praw majątkowych automatycznie przechodzi na pracodawcę z chwilą powstania utworów. Zatem nie powinno przysługiwać prawo do 50% kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim pracownik wraz z pracodawcą może uzgodnić w umowie o pracę kwestię praw autorskich. Taka umowa powinna zawierać informację o wtórnym nabyciu praw autorskich. Oznacza to, że majątkowe prawa autorskie do programu komputerowego stworzonego przez pracownika przysługują wyłącznie pracownikowi. Uwzględnienie stosownej klauzuli w umowie o pracę uprawnia pracownika do skorzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. W przypadku umowy zlecenia i umowy o dzieło nie przechodzą autorskie prawa majątkowe na osobę zlecającą (wszystkie prawa autorskie przysługują twórcy) i to właśnie odróżnia je od umowy o pracę.
Weronika Kulawiec
Asystentka ds. ewidencji IP BOX
