W porównaniu do innych form aktywności zawodowej osoby fizycznej (np. praca na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia), indywidualna działalność gospodarcza pozwala na skorzystanie z szeregu form opodatkowania. Tym samym, przed osiągnięciem pierwszego przychodu z działalności gospodarczej w Polsce, osoby fizyczne powinny przeanalizować swoją działalność pod kątem doboru najbardziej odpowiedniej formy opodatkowania. Poniżej przedstawię dostępne formy opodatkowania z działalności gospodarczej.
Skala podatkowa
Podatek progresywny jest podstawową formą opodatkowania dochodów i ma zastosowanie, jeżeli podatnik nie wybierze innej formy opodatkowania. Prowadzi do opodatkowania stawkami 12% i 32%: dochód roczny do kwoty 120 000 zł opodatkowany jest stawką 12%,
Aktualnie osoby, których dochody nie przekroczą 30 000 zł, są zwolnione z podatku dochodowego. Rząd planuje wprowadzić zmiany w systemie podatkowym na rok 2024, Zgodnie z projektem ustawy, kwota wolna od podatku na rok 2024 miałaby wzrosnąć z obecnych 30 000 zł do 60 000 zł.
Podatek liniowy 19%
Stawka liniowa 19% jest formą opodatkowania, która ma zastosowanie do całego dochodu z działalności gospodarczej generowanego przez podatnika. Z tej formy opodatkowania nie może jednak skorzystać osoba fizyczna, która świadczy usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy, gdy zakres usług jest tożsamy z obowiązkami, które osoba fizyczna wykonywała na podstawie umowy o pracę (wyłączenie to ma zastosowanie wyłącznie w roku podatkowym, w którym przedsiębiorca był zatrudniony).
Podstawę opodatkowania stanowi dochód, tak więc wybierając tą formę opodatkowania również można rozliczyć w niej koszty.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Jest to uproszczona forma opodatkowania mająca zastosowanie do przychodów z działalności gospodarczej. Ponieważ jest to podatek zryczałtowany od przychodów ewidencjonowanych, podatnicy nie mogą pomniejszać podstawy opodatkowania o żadne wydatki (z wyjątkiem składek na ubezpieczenie społeczne). Stawki ryczałtu wahają się od 2% do 17%, w zależności od rodzaju działalności podatnika. Najczęściej stosowane są jednak stawki 8,5% (mające zastosowanie m.in. do usług oraz sprzedaży żywności i napojów, w tym napojów zawierających powyżej 1,5% alkoholu) oraz 12% (mające zastosowanie m.in. do usług związanych z oprogramowaniem).
ZUS
Jako przedsiębiorca musisz obliczać i odprowadzać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
składki na:
- ubezpieczenia społeczne, z których obowiązkowe jest ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, a nieobowiązkowe jest ubezpieczenie chorobowe
- Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy
- ubezpieczenie zdrowotne.
Przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają działalność lub zamknęli poprzednią działalność co najmniej 60 miesięcy wcześniej i nie planują świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy przez pierwsze 6 miesięcy działalności, mogą skorzystać z ulgi dla nowych firm ("Ulga na start").
Dzięki tej uldze nie trzeba opłacać składek na:
- ubezpieczenie społeczne, czyli emerytalne, rentowe i wypadkowe
- Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Po 6 miesiącach można skorzystać z kolejnej ulgi i płacić obniżone składki obliczone na preferencyjnych zasadach przez kolejne 24 miesiące.
W 2024 roku składka zdrowotna dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej wynosi 9% dochodu z działalności gospodarczej, a dla tych opodatkowanych podatkiem liniowym - 4,9% dochodu. Minimalna składka zdrowotna nie może niższa niż 381,78 zł miesięcznie. A roczna składka zdrowotna to minimum 4581,36 zł.
Podatnicy rozliczający się ryczałtowo nadal będą opłacać składkę zdrowotną wg progów, od której będzie naliczana składka zdrowotna, która będzie wynosiła w przypadku przychodu:
- do 60 000 zł – 419,45 zł
- do 300 000 zł - 699,08 zł
- powyżej 300 000 zł – 1258,35 zł
VAT
Podatek VAT, znany również jako podatek od wartości dodanej, stanowi znaczące źródło dochodów dla państwa i służy jako kluczowy element działalności gospodarczej. Zapewnienie prawidłowej rejestracji VAT ma kluczowe znaczenie dla legalności działalności gospodarczej, ponieważ nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
Należny podatek VAT jest równy podatkowi VAT od towarów i usług pomniejszonemu o podatek VAT od towarów i usług (innymi słowy, podatek VAT naliczony jest odliczany od podatku VAT należnego). Podatek VAT naliczony może zostać odliczony od podatku VAT należnego, gdy firma (posiadająca status płatnika VAT) otrzyma fakturę za zakupione towary lub usługi. Podatek VAT naliczony nie może zostać odliczony, chyba że zakupiona dostawa jest powiązana z działalnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Co więcej, możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego jest ograniczona przez ustawę o VAT w odniesieniu do zakupu niektórych towarów i usług. Ponadto, z zastrzeżeniem wielu warunków, podatek VAT należny może zostać obniżony, gdy należności wynikające ze sprzedaży podlegającej opodatkowaniu VAT stają się nieściągalne.
Stawki podatku VAT wynoszą 23% (stawka podstawowa), 8%, 5%, 0% i zwolnienie.
Standardowa 23% stawka VAT ma zasadniczo zastosowanie do dostaw wszystkich towarów i usług, z wyjątkiem tych, które są objęte specjalnymi przepisami VAT, które przewidują inne stawki lub traktowanie.Obowiązek rejestracji do VAT powstaje, gdy:
- Przedsiębiorca prowadzi sprzedaż towarów i usług wymienionych w ustawie o VAT,
- Łączna wartość sprzedaży przekroczy 200 000 zł
Należy podkreślić, że istnieją przypadki, w których rejestracja do VAT jest opcjonalna, ale nie obowiązkowa, co pozwala na uzyskanie statusu podatnika zwolnionego z VAT. Opcja ta jest dostępna dla przedsiębiorców, którzy nie przekraczają progu określonego przez zwolnienie podmiotowe z VAT, prowadzą działalność zwolnioną z VAT i/lub nie posiadają siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Świadczą oni jednak usługi na terenie kraju na rzecz osób fizycznych niezarejestrowanych jako podatnicy VAT, takie jak usługi transportowe lub telekomunikacyjne.
The Basics of running a sole proprietorship in Poland
Compared to other forms of an individual's professional activity (such as work under an employment contract), running a sole proprietorship allows one to take advantage of a number of forms of taxation. Thus, before earning their first business income in Poland, individuals should analyze their business to select the most appropriate form of taxation. Below I will outline the available forms of taxation for their general business activity.
Tax scale
Tax scale is the most common form of taxation and applies if the taxpayer chooses no other form of taxation. It leads to taxation at rates of 12% and 32%: annual income up to the amount of 120 000 zł is taxed at the rate of 12%.
Currently, people whose income does not exceed 30 000 zł are exempt from income tax. The government plans to make changes to the tax system for 2024, According to the bill, the tax- free amount for 2024 would increase from the current 30 000 zł to 60 000 zł.
Linear income tax
The 19% linear income tax is a form of taxation that applies to all business income generated by the taxpayer. However, this form of taxation cannot be used by an individual who is providing services to his former employer, when the scope of the services is the same as the duties that the individual performed under the previous employment contract (this exclusion applies only in the tax year in which the entrepreneur was employed).
The tax base is income, so by choosing this form of taxation you can also account for expenses in it.
Lump-sum tax based on recorded revenue
This is a simplified form of taxation applicable to business income. Since it is a flat tax on registered income, taxpayers cannot reduce the tax base by any expenses (except social security contributions). Lump sum rates range from 2% to 17%, depending on the taxpayer's type of activity. However, the most common rates are 8,5% (applicable to, among other things, services and the sale of food and beverages, including those containing more than 1,5% alcohol) and 12% (applicable to, among other things, software services).
ZUS
As a sole proprietor, you must calculate and pay contributions to ZUS which are:
- social insurance, of which pension, disability and accident insurance is mandatory, and sickness insurance is optional
- Labor Fund and Solidarity Fund
- health insurance.
Entrepreneurs who are just starting up, or who have closed their previous business at least 60 months earlier and do not plan to provide services to their former employer for the first 6 months of operation, can take advantage of the relief for new businesses ("Startup Relief").
With this relief, you do not have to pay contributions for:
- Social Security, i.e. pension, disability and accident insurance
- Labor Fund and Solidarity Fund.
After 6 months, you can take advantage of another relief and pay reduced contributions calculated on a preferential basis for another 24 months.
In 2024, the health contribution for entrepreneurs taxed by a tax scale is 9% of business income (from the previous month), and for those taxed on a 19% linear income tax is 4,9% of their income (also based on the previous month). The minimum health contribution cannot be less than 381,78 zł per month. And the annual health contribution is a minimum of 4581,36 zł.
Taxpayers who chose lump-sum, pay a health contribution according to the thresholds on which the health contribution will be calculated, which will be in the case of income:
- up to 60 000 zł – 419,45 zł
- up to 300 000 zł – 699,08 zł
- above 300000 zł – 1258,35 zł
VAT
VAT, also known as value-added tax, is a significant source of revenue for the state and serves as a key component of economic activity. Ensuring proper VAT registration is crucial to the legality of business activity, as failure to comply with the applicable regulations can lead to serious legal consequences.
VAT due (that you pay) is equal to VAT on goods and services minus the VAT on goods and services that you buy (in other words, input VAT is deducted from VAT due). Input VAT can be deducted from due VAT when a company (with VAT status) receives an invoice for goods or services purchased. Input VAT cannot be deducted unless the purchased supply is related to an activity subject to VAT. Moreover, the ability to deduct input VAT is limited by the VAT Law with respect to the purchase of certain goods and services. In addition, subject to a number of conditions, output VAT may be reduced when receivables arising from sales subject to VAT become uncollectible.
VAT rates are 23% (standard rate), 8%, 5%, 0% and exemption.
The standard 23% VAT rate generally applies to supplies of all goods and services, except those covered by special VAT regulations that provide for different rates or treatment.
The obligation to register for VAT arises when:
- The entrepreneur sells goods and services listed in the VAT Law,
- The total value of sales will exceed 200 000 zł
It should be noted that there are cases in which registration for VAT is optional, but not mandatory, allowing one to become a VAT-exempt taxpayer. This option is available to entrepreneurs who do not exceed the threshold set by the VAT exemption, carry out VAT- exempt activities and/or do not have a registered office or permanent place of business in Poland. However, they provide services in the country to individuals who are not registered as VAT payers, such as transportation or telecommunications services.
