Od 2026 r. zmieniają się zasady ustalania stażu pracy (okresu zatrudnienia), od którego zależy wiele uprawnień pracowniczych. To ważna wiadomość szczególnie dla osób, które przez lata pracowały „poza etatem” – na umowach cywilnoprawnych lub w ramach działalności gospodarczej.
Dlaczego staż pracy ma znaczenie?
Staż pracy wpływa m.in. na:
- wymiar urlopu wypoczynkowego,
- uprawnienia stażowe (np. dodatki, nagrody jubileuszowe, jeśli obowiązują u danego pracodawcy),
- spełnienie wymagań stażowych przy rekrutacji na określone stanowiska.
Jak liczymy staż pracy obecnie?
Co do zasady obecnie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, wlicza się przede wszystkim okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy (umowy o pracę) oraz inne okresy zaliczane na podstawie odrębnych przepisów.
Co zmieni się od 2026 r.? Jakie okresy będą wliczane do stażu pracy?
Zgodnie z nowelizacją do okresu zatrudnienia wliczane będą także m.in.:
- okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej,
- okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
- czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
- okresy wykonywania umów-zleceń, o świadczenie usług lub agencyjnych oraz czas pracy jako osoba współpracująca,
- okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą (innej niż zatrudnienie).
Jak udokumentować nowe okresy stażu pracy?
1) Zaświadczenia z ZUS (eZUS/PUE)
Wskazane okresy będą potwierdzane zaświadczeniami wydawanymi przez ZUS. Wnioski o ich wydanie mają być dostępne dopiero po wejściu w życie przepisów – na nowych formularzach w systemie PUE/eZUS.
W praktyce ZUS wskazuje też, że wniosek o zaświadczenie ma być składany wyłącznie elektronicznie przez konto w eZUS, a korespondencja w tej sprawie będzie doręczana także elektronicznie.
Ważne: do potwierdzenia okresów zatrudnienia na umowę o pracę nadal służy przede wszystkim świadectwo pracy, więc nie ma potrzeby „dublowania” tego przez wnioski do ZUS.
2) Inne dokumenty – gdy nie da się uzyskać zaświadczenia z ZUS
Okresy zatrudnienia niepodlegającego zgłoszeniu do ZUS oraz okresy inne niż praca zarobkowa za granicą będą potwierdzane na zasadach ogólnych reguł dowodowych, czyli przez przedstawienie odpowiednich dokumentów.
Okresy sprzed wejścia w życie ustawy i 24 miesiące na dokumenty
Okresy sprzed wejścia w życie przepisów również będą wliczane do stażu pracy, pod warunkiem ich właściwego udokumentowania.
Pracownik będzie miał 24 miesiące od wejścia w życie przepisów na przedstawienie dokumentów swojemu aktualnemu pracodawcy.
Kiedy zmiany zaczną obowiązywać?
Ustawodawca przewidział dwa terminy stosowania nowych zasad:
- od 1 stycznia 2026 r. – dla pracodawców będących jednostkami sektora finansów publicznych,
- od 1 maja 2026 r. – dla pozostałych pracodawców (sektor prywatny), jako że przepisy przewidują start od pierwszego dnia miesiąca po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy.
Czy dłuższy staż pracy wpłynie na urlop wypoczynkowy?
Tak, ponieważ długość stażu ma znaczenie dla wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy planowane zmiany w zaliczaniu umów cywilnoprawnych do stażu pracy będą działały wstecz?
Tak. Okresy sprzed wejścia w życie przepisów będą wliczane do stażu pracy – warunkiem jest ich właściwe udokumentowanie.
2. Do którego roku wstecz będą zaliczane okresy pracy do stażu pracy?
Przepisy nie wskazują konkretnej granicy czasowej. Zaliczeniu będą podlegać wszystkie udowodnione okresy, nie tylko po wejściu w życie zmian, ale również wcześniejsze.
3. Czy wliczenie dodatkowych lat do stażu pracy wpływa na długość urlopu wypoczynkowego?
Tak. Dłuższy staż może przesądzić o wejściu w próg 10 lat, a tym samym do 26 dni urlopu rocznie.
