25 listopada, 2022

Potrącenia z wynagrodzenia – czy zawsze są nieuniknione?

Co do zasady wynagrodzenie pracownicze podlega ochronie. Dotyczy to spisu potrąceń wskazanych w Kodeksie pracy oraz w przepisach ubezpieczeniowo-podatkowych. Natomiast poza nimi pracodawca bez wyraźnej zgody pracownika nie może przeprowadzać żadnych innych odliczeń od wynagrodzenia. Ponadto wszystkie potrącenia podlegają określonym limitom (nawet te, które nie wymagają zgody pracownika). W zależności od tego z jakimi składnikami wynagrodzenia się spotykamy wysokość limitów jest zróżnicowana.

Potrącenia z wynagrodzenia za pracę

 

W celu określenia kwot, jakie pracodawca zobowiązany jest odliczyć z wynagrodzenia pracownika powstał katalog dopuszczalnych potrąceń. Pracodawca może potrącić kwoty nadpłacone wynikające z absencji pracownika, za którą nie przysługiwało mu wynagrodzenie. Warunkiem koniecznym w tej sytuacji jest to, aby potrącenie nastąpiło w terminie najbliższej płatności. Chcąc zrealizować odliczenie w terminie późniejszym wymagane będzie otrzymanie pisemnej zgody pracownika.

Natomiast w przypadku, gdy nadpłata powstała w wyniku błędu lub pomyłki pracodawcy, potrącenie nadpłaconego wynagrodzenia będzie możliwe tylko za wyraźną zgodą pracownika. W razie jej braku, pracodawca może jedynie dochodzić zwrotu nadpłaty drogą sądową opierając się na przepisach dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia się.

Odliczenia z kwot netto wynagrodzenia można pogrupować na dwa zespoły: odliczenia dobrowolne, wymagające zgody pracownika oraz ustawowe, które można realizować bez zgody dłużnika. Do tych drugich zaliczamy:

 

  • sumy pobierane na podstawie tytułów wykonawczych na pokrycie alimentów,
  • sumy pobierane na podstawie tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności innych niż alimentacyjne (np. mandaty, zobowiązania kredytowe),
  • zadatki pieniężne powierzone zatrudnionemu,
  • kary finansowe nałożone na pracowników (m.in. za wykroczenia wynikające z nieprzestrzegania reguł i zasad bhp).

 

Kodeks pracy wyznacza również kolejność w jakiej potrąceń należy dokonywać. W pierwszej kolejności należy potrącać należności alimentacyjne. Później odliczeniu podlegają inne tytuły wykonawcze, inne niż alimenty, zadatki, a na końcu kary finansowe.

Granice kwot, które pracodawca może potrącić z wynagrodzenia netto pracownika zależne są od rodzaju potrącenia. W kwestii alimentów ochrona obejmuje 2/5 wynagrodzenia, zatem dopuszczalna wysokość potrącenia wynosi 3/5 wynagrodzenia. Odliczenie takie jest możliwe nawet w sytuacji, gdy pracownik otrzymuje wynagrodzenie minimalne. W przypadku egzekucji tytułów wykonawczych innych niż alimentacyjne odliczenie może obejmować co najwyżej 50% wynagrodzenia, ze wskazaniem, że ochronie podlega kwota netto wynagrodzenia minimalnego. Kwota wolna od potrąceń w razie zadatków pieniężnych stanowi 75% minimalnego wynagrodzenia, a przy karach finansowych – 90% minimalnego wynagrodzenia.

 

Zbieg różnych tytułów do potrąceń

 

Zdarza się, że dochodzi do zbiegu różnych tytułów do potrąceń. W takim przypadku limitem odliczeń tytułów wykonawczych innych niż alimenty oraz zadatków pieniężnych jest równowartość ½ wynagrodzenia. Natomiast przy zbiegu tytułów alimentacyjnych i niealimentacyjnych oraz zadatków pieniężnych limit stanowi równowartość 3/5 wynagrodzenia.

W razie odliczeń dobrowolnych kwotę wolną od potrąceń stanowi minimalne wynagrodzenie (jeżeli obejmuje należności na rzecz pracodawcy) lub 80% minimalnego wynagrodzenia (dotyczy należności na rzecz innych podmiotów niż pracodawca).

Podstawę jakichkolwiek potrąceń stanowi wynagrodzenie w kwocie netto. Jeżeli chodzi o ustalenie tej kwoty dla konkretnego pracownika to brane są pod uwagę indywidualne uwarunkowania podatkowe. Obejmują one kwotę kosztów uzyskania przychodów oraz stosowanie lub nie tzw. ulg podatkowych.

 

Potrącenia z wynagrodzenia z umów cywilno-prawnych

 

Wynagrodzenie pracowników jest chronione Kodeksem pracy poprzez utworzenie zamkniętego katalogu potrąceń i ustalenie kwot wolnych od zajęć. Odmiennie prezentuje się sprawa potrąceń z wynagrodzenia wypłacanego z tytułu umów cywilno-prawnych (np. umowa zlecenia). W przypadku wystąpienia tytułów egzekucyjnych, wynagrodzenie to nie podlega ochronie. Możliwe jest więc potrącanie wynagrodzenia w pełnej wysokości, a następnie przekazywanie go odpowiedniemu organowi do chwili spłacenia całości długu.

Odstępstwem od reguły jest sytuacja, gdy dochody uzyskiwane z umów cywilno-prawnych stanowią jedyne źródło utrzymania osoby zadłużonej. Nie można wtedy pozbawić takiej osoby wynagrodzenia w pełnej wysokości. Jednakże, aby podlegało ono ochronie muszą zostać spełnione konkretne warunki:

 

  • wynagrodzenie z umowy cywilno-prawnej powinno być świadczeniem cyklicznym, wypłacanym regularnie w określonych odstępach czasy,
  • charakter umowy powinien być odnawialny,
  • wynagrodzenie powinno być jedynym źródłem utrzymania dłużnika.

 

W takich sytuacjach stosuje się dokładnie te same zasady, które reguluje Kodeks pracy wobec potrąceń z wynagrodzeń pracowniczych. W przypadku nieprzepracowania pełnego miesiąca kwoty wolne od potrąceń zleceniobiorcy podlegają proporcjonalnemu obniżeniu (tak jak przy zatrudnieniu na niepełny etat).

Podsumowując, pracodawca nie ma możliwości potrącenia z wynagrodzenia pracownika wyższej kwoty niż uwarunkowana przepisami Kodeksu pracy. Należy dodać, iż w sytuacji zakończenia trwania stosunku pracy pracodawca zobowiązany jest do zawarcia informacji na temat dokonywanych potrąceń w świadectwie pracy pracownika.

Zobacz również

Teksty, które musisz przeczytać!

Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej

W tym artykule przedstawię procedurę występowania wspólnika ze spółki cywilnej, której umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Omówię także związane z tym konsekwencje finansowe oraz wskażę najważniejsze aspekty, o których należy pamiętać.

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu

Leasing jest coraz częściej wybierany przez przedsiębiorców jako sposób sfinansowania zakupu pojazdu firmowego. Daje wiele korzyści podatkowych, ze względu na wliczenie wydatków związanych z umową leasingową i miesięcznymi ratami w koszty uzyskania przychodu. Pozostaje tylko kwestia, jak przeprowadzić cały proces zakończenia leasingu, aby później móc jak najkorzystniej sprzedać samochód.

Danina solidarnościowa kogo dotyczy i na czym polega?

W tym artykule dowiesz się:
– Kogo dotyczy danina solidarnościowa?
– Od jakich dochodów zapłacisz daninę solidarnościową?
– Czy przysługują Ci jakieś odliczenia?
– Kiedy wykazać oraz zapłacić daninę solidarnościową?

Dopłaty do kapitału – sztuczka kreatywnego księgowego

Dopłaty do kapitału mogą być świetną alternatywą dla pożyczek od wspólników. Czym się różnią, jakie mają wady i zalety? Czy mogą być wykorzystane wyłącznie do dokapitalizowania spółki,
czy może mogą mieć bardziej kreatywne zastosowanie? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule, zapraszam!

Śledź nasze social media

Patrycja Warachowska
Patrycja Warachowska

Udostępnij artykuł

Zobacz również

Teksty, które musisz przeczytać!

Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej

W tym artykule przedstawię procedurę występowania wspólnika ze spółki cywilnej, której umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Omówię także związane z tym konsekwencje finansowe oraz wskażę najważniejsze aspekty, o których należy pamiętać.

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu

Leasing jest coraz częściej wybierany przez przedsiębiorców jako sposób sfinansowania zakupu pojazdu firmowego. Daje wiele korzyści podatkowych, ze względu na wliczenie wydatków związanych z umową leasingową i miesięcznymi ratami w koszty uzyskania przychodu. Pozostaje tylko kwestia, jak przeprowadzić cały proces zakończenia leasingu, aby później móc jak najkorzystniej sprzedać samochód.

Danina solidarnościowa kogo dotyczy i na czym polega?

W tym artykule dowiesz się:
– Kogo dotyczy danina solidarnościowa?
– Od jakich dochodów zapłacisz daninę solidarnościową?
– Czy przysługują Ci jakieś odliczenia?
– Kiedy wykazać oraz zapłacić daninę solidarnościową?

Dopłaty do kapitału – sztuczka kreatywnego księgowego

Dopłaty do kapitału mogą być świetną alternatywą dla pożyczek od wspólników. Czym się różnią, jakie mają wady i zalety? Czy mogą być wykorzystane wyłącznie do dokapitalizowania spółki,
czy może mogą mieć bardziej kreatywne zastosowanie? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule, zapraszam!

Śledź nasze social media

Oto, co również warto przeczytać

Zebraliśmy treści, które idealnie dopełnią artykuł.
1 października, 2024
Choć dla wielu osób faktura pro forma i faktura VAT wydają się być tożsamymi pojęciami, niewłaściwe stosowanie ich może prowadzić do licznych problemów finansowych i prawnych. Obie formy dokumentują transakcję handlową, jednak różnice stają się wyraźne w przypadku rozliczeń podatkowych i obowiązków płatniczych.
Przeczytaj całość
27 sierpnia, 2024
Jeśli zawiesiłeś swoją działalność gospodarczą i rozważasz jej wznowienie, musisz być świadomy kilku formalności i obowiązków.
Przeczytaj całość
17 czerwca, 2024
Nieodłącznym elementem prowadzenia działalności gospodarczej jest wystawianie oraz przyjmowanie faktur. Co, jeśli taka faktura zawiera błędy lub braki – czy konieczna jest jej korekta? A może wystarczy samodzielne przygotowanie noty korygującej?
Przeczytaj całość