Koszty zatrudnienia a ile pracownik dostanie “na rękę”
Poszczególne umowy różnią się od siebie sposobem wyliczania wynagrodzenia. Zakładając, że zleceniobiorca nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń, wartość netto wyliczamy w następujący sposób:
A to nie koniec kosztów umowy o pracę i umowy zlecenie. Kwota podana na umowie jest kwotą brutto, od której naliczamy koszty, które dodatkowo ponosi pracodawca
lub zleceniodawca. Kształtują się one w następujący sposób:
Składki ZUS
Składki odprowadzane od wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę są zawsze obowiązkowe. Pracodawca ma obowiązek potrącić z wynagrodzenia składki na ubezpieczenie społeczne, które wynoszą łącznie 13,71 % podstawy wymiaru. Pracodawca jest zobowiązany do opłacania z własnej kieszeni także dodatkowych składek za pracownika. Wśród ubezpieczeń społecznych wyróżniamy:
- ubezpieczenie emerytalne – opłacane, aby uzyskać świadczenie pieniężne
po osiągnieciu wieku emerytalnego; - ubezpieczenie rentowe – opłacane, aby zagwarantować świadczenie pieniężne
w przypadku utraty dochodów, w związku z wystąpieniem inwalidztwa; - ubezpieczenie chorobowe – gwarantuje świadczenie w czasie przebywania
na: zwolnieniu chorobowym, pobycie w szpitalu czy zasiłku macierzyńskim; - ubezpieczenie wypadkowe – aby móc zapewnić świadczenie, w razie wypadku w pracy lub w drodze do pracy.
Z wynagrodzenia pracownika odkłada się, także składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru. Osoby, które są nią objęte mogą korzystać nieodpłatnie, ze świadczeń opieki medycznej.
Z kolei dla osób wykonujących umowę zlecenie, obowiązkowe są składki emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne.
W przeciwieństwie do umowy o pracę, zleceniobiorca może przystąpić dobrowolnie, do ubezpieczenia chorobowego. Zawierając umowę zlecenie, warto pamiętać o pozyskaniu oświadczenia, które jest potrzebne do ustalenia zobowiązań wobec ZUS. Jeżeli zleceniobiorca jest zatrudniony u innego pracodawcy lub zleceniodawcy i osiąga wynagrodzenie minimalne, od kolejnej umowy zlecenia nie będą potrącane składki społeczne.
Umowa o dzieło nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnym.
Staranne działanie
Umowa o pracę jest umową starannego działania. Pracownik zobowiązuje się do starannego wykonywania swoich obowiązków. Pracodawca może ponieść do odpowiedzialności pracownika, który umyślne lub nie, lecz nierzetelnie wykonał pracę. Podobnie jest w przypadku umowy zlecenia. Zleceniobiorca zobowiązuje się do starannego działania, ale nie jest ostatecznie odpowiedzialny za efekt swojej pracy.
Umowa o dzieło jest z kolei umową rezultatu. Wykonawca zobowiązuje się do wykonania dzieła oraz zapewnienia jego jakości. Regulacja dotycząca umowy o dzieło, przewiduje odpowiedzialność przyjmującego zamówienie, za wykonanie dzieła wadliwie lub sprzecznie z umową.
Czy ktoś może mnie zastąpić? Co z urlopem?
Umowa o pracę jest zawierana z konkretnym pracownikiem. Ma on prawo do 20 lub 26 dni płatnego urlopu w ciągu roku. W razie swojej nieobecności, nie ma potrzeby szukania “zastępstwa” za siebie. Pracodawca powinien tak planować pracę, aby pracownik miał możliwość wykorzystania swojego limitu urlopu.
Zleceniobiorca wykonuje w większości przyjęte zlecenie samodzielnie. Strony takiej umowy, mogą ustalić zupełnie inne reguły, w tym zakresie. Zleceniodawca musi być poinformowany, że osoba, która nie jest stroną umowy, będzie ją wykonywać. Może to nastąpić w formie ustnej, choć forma pisemna jest zalecana, w razie ewentualnych sporów sądowych. Przepisy nie zakazują udzielania płatnych dni wolnych pracy, w czasie wykonywania zlecenia. Można skonsultować ze zleceniodawcą, aby w umowie znalazł się taki zapis.
W przypadku umowy zlecenia, powierzenie wykonania dzieła osobie trzeciej powinno być uregulowane w umowie.
Czy mam kierownika?
Wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy jest elementem wyłącznie charakterystycznym dla stosunku pracy. To pracodawca decyduje o miejscu i godzinach pracy, określa zakres zadań oraz ma prawo wydawać polecenia związane z pracą.
W przypadku umowy zlecenie kierownictwo to jest ograniczone: brak jest wyznaczonych godzin pracy, brak wskazanego konkretnego miejsca pracy oraz brak szczegółowych wskazówek lub bieżących poleceń. Wykonujący dzieło także nie ma kierownictwa. Przyjmujący dzieło musi jedynie zaakceptować jego końcowy efekt.
Gwarancja wynagrodzenia
Umowa o pracę gwarantuje stałe wynagrodzenie, na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Od stycznia 2023 r. jest to 3490,00 złotych brutto. Pracodawca zobowiązuje się do wypłacania wynagrodzenia, w określonych przez siebie terminach, ale nie później niż do 10go dnia miesiąca, następującego po miesiącu przepracowanym.
W 2023 roku, minimalna stawka godzinowa na umowie zlecenie wynosi 22,80 złotych brutto. Z tego powodu powstaje konieczność ewidencjonowania liczby godzin, poświęconych na realizację zlecenia. Wypłata z tytułu umowy zlecenia nie ma wskazanego konkretnego terminu, jednak musi mieć miejsce co najmniej raz z miesiącu.
Z kolei w przypadku umowy o dzieło, strony powinny określić w umowie termin (np. ilość dni od momentu oddania i zaakceptowania dzieła), w którym wynagrodzenie zostanie uregulowane. Ustawodawca nie zagwarantował, jednak żadnego wynagrodzenia minimalnego i pozostawia stronom swobodę, w zakresie ustalania jego wysokości.
Podsumowując, to jaką umowę zdecydują się podpisać strony, powinno wynikać zarówno z ich potrzeb, jak i charakteru pracy. Należy wziąć pod uwagę przepisy aktualnie obowiązującego prawa, gdyż to właśnie one, dokładnie wskazują, kiedy niezbędne jest podpisanie umowy o pracę.
