Czym jest holding?
Punktem wyjścia jest ustalenie, czym jest holding? W dużym uproszczeniu można uznać, że jest to piętrowa struktura, w ramach której wyróżniamy powiązane ze sobą spółki: matkę i córki. W efekcie powstaje konstrukcja, którą możemy zarządzać i w ramach której możemy kumulować kapitał.
Prawna definicja grupy spółek
W ramach proponowanych rozwiązań ustawodawca wprowadził ustawową definicję grupy spółek. Pod pojęciem tym należy rozumieć zespół spółek, które łączy wzajemnie stosunek dominacji i zależności. To, co ma łączyć podmioty wyodrębnione w ramach grup spółek to wspólny interes i strategia. Co jednak ważne, grupy spółek nie będą miały odrębnej podmiotowości, nie będą więc wpisane odrębnie w KRS, nie będą też miały wyodrębnionych własnych organów.
Obowiązek rejestracji w KRS
Zgodnie z planowanymi zmianami, spółki dominujące i spółki zależne będą miały obowiązek dokonania stosownego zgłoszenia do KRS, w ramach którego dojdzie do wpisu wzmianki o uczestnictwie w grupie spółek. Jeśli natomiast tego nie zrobimy – nie będziemy mogli skorzystać z przepisów w tym zakresie. Informacja o uczestnictwie w grupie spółek powinna się też pojawić na pismach i zamówieniach handlowych tych spółek.
Wiążące polecenia – ile matka może wymusić na córce?
Zgodnie z planowaną nowelizacją, spółka dominująca będzie mogła realizować swoje kompetencje poprzez wydawanie wiążących poleceń spółkom zależnym. Będą one wydawane w formie pisemnej lub elektronicznej i muszą być uzasadnione interesem grupy spółek.
Po stronie spółki zależnej natomiast będzie podjęcie uchwały przed wykonaniem polecenia. Jeśli wykonanie polecenia prowadziłoby do niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością – konieczne będzie podjęcie uchwały o odmowie jego wykonania.
Sell out oraz squeeze out – ciekawe rozwiązania prosto z zagranicy
Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie tzw. sell-out, czyli prawa do przymusowego odkupienia udziałów bądź akcji należących do wspólników spółki zależnej posiadających nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej. Jeśli więc polityka prowadzona przez grupę spółek nie będzie odpowiadać wspólnikom mniejszościowym – od momentu wejścia w życie nowych przepisów będą mogli skorzystać z przymusowego odkupu.
Żądanie umieszczenia tej kwestii w porządku obrad walnego zgromadzenia wspólnik spółki mniejszościowy może zgłosić jednak tylko raz w roku obrotowym, nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od dnia ujawnienia w KRS wzmianki o uczestnictwie spółki zależnej w grupie spółek.
Ten medal ma jednak dwie strony. Nowe przepisy przewidują także mechanizm odwrotny, czyli tzw. squeeze out, a więc możliwość przymusowego wykupu wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych.
Obowiązek sprawozdawczy po stronie spółki zależnej
W ramach projektowanych przepisów ustawodawca przewidział także obowiązek sporządzania sprawozdań, które mają wykazywać powiązania umowne ze spółką dominującą za okres ostatniego roku obrotowego oraz wydane przez nią polecenia. Co istotne, taki obowiązek sprawozdawczy nie obciąża spółki dominującej.
Należy stwierdzić, że planowane zmiany zmierzają w pozytywnym kierunku. Kodeks Spółek Handlowych nie regulował dotąd kwestii prawa holdingowego. Spółki, które uczestniczyły w takiej strukturze, stosowały więc regulacje ogólne, co mogło powodować pewne trudności i wątpliwości. Zgodnie z zamiarem ustawodawcy, nowelizacja powinna ułatwić i usprawnić zarządzanie grupami spółek. Jak będzie w praktyce, przekonamy się oczywiście już po wejściu przepisów w życie.
